Çfarë do të thotë të hash hallall? 

 

 

Hallall është një fjalë arabe që do të thotë e ligjshme ose e lejuar. Në lidhje me ushqimin, ai është standardi dietik, siç përshkruhet në Kur’an. E kundërta e hallallit është haram, që do të thotë e paligjshme ose e ndaluar. Hallalli dhe harami janë terma universale që vlejnë për të gjitha aspektet e jetës. Këto terma përdoren zakonisht në lidhje me produktet ushqimore, produktet e mishit, kozmetikën, produktet e kujdesit personal, farmaceutikët, përbërësit e ushqimit dhe materialet në kontakt me ushqimin. Ndërsa shumë gjëra janë qartazi hallall ose haram, ka disa gjëra që nuk janë të qarta. Informacione të mëtejshme nevojiten për t’i kategorizuar ato si hallall ose haram. Artikuj të tillë shpesh quhen mashbooh, që do të thotë të dyshimta. 

 

Përkufizimi 

Në përgjithësi, çdo ushqim konsiderohet hallall në Islam, përveç nëse është i ndaluar në mënyrë të veçantë nga Kur’ani ose Hadithi. Sipas përkufizimit zyrtar, ushqimet hallall janë ato që janë:”Të lirë nga çdo komponent që muslimanët janë të ndaluar ta konsumojnë sipas ligjit islam (Sheriat)” 

Të përpunuara dhe të prodhuara duke përdorur vegla, pajisje dhe/ose makineri që janë pastruar sipas ligjit islam. Muslimanët hanë për të mbajtur një fizik të fortë dhe të shëndetshëm në mënyrë që të mund të kontribuojnë me njohuritë dhe përpjekjet e tyre për mirëqenien e shoqërisë. Muslimanët duhet të bëjnë përpjekje për të marrë cilësinë më të mirë ushqimore. Në një hadith përmendet se lutja e njeriut refuzohet nga Allahu nëse ushqimi i konsumuar është i ndaluar (haram). Më poshtë po përmendim disa nga produktet më të shpeshta që mund te hasim të cilat janë kategorikisht të ndaluara: 

Pije alkoolike dhe dehëse

Yndyra shtazore jo hallall

Enzimat* (Enzimat mikrobiale janë të lejueshme)                                                                               

Xhelatinë* – nga burimi jo hallall (xhelatina e peshkut është hallall) 

L-cisteina (nëse është nga flokët e njeriut)

Derri

Lipaza* (vetëm lipaza shtazore duhet të shmanget)

Therja e kafshëve jo hallall

Mish derri, proshutë dhe çdo gjë nga derrat

Lëngë mishi e paspecifikuar

Renet* (Të gjitha format duhet të shmangen përveç bimëve / mikrobeve /sintetike – mullëza e marrë nga kafsha e therur hallall ështëe lejueshme).

Stoku* (një përzierje e supës së përzierjes së specieve ose lëngut të mishit)

Dhjamë* (lloje jo hallall)

Kafshët mishngrënëse, zogjtë grabitqarë dhe disa kafshë të tjera

Ushqimet e kontaminuara me ndonjë nga produktet e mësipërme(*Mund të konsumohet nëse rrjedh nga kafshë hallall.) 

Hallall/Haram 

Ushqimet që përmbajnë përbërës të tillë si xhelatinë, enzima, emulsifikues dhe shije janë të diskutueshme, sepse origjina e këtyre përbërësve nuk dihet. Në industrinë ushqimore të mishit dhe shpendëve, kafshët si lopët, viçi, qengji, delet, dhitë, gjelat, pulat, rosat, shpendët e gjahut, bizon, mish dreri etj., konsiderohen hallall, por ato duhet të përgatiten sipas ligjeve islame në që mishi i tyre të jetë i përshtatshëm për konsum. Peshku dhe prodhimet e detit (me përjashtim të krokodilëve, aligatorëve dhe bretkosave) janë përgjithësisht të pranueshme për myslimanët, por si gjithmonë kontrolloni fillimisht, pasi mund të ketë një preferencë personale diete ose alergji. Përgatitja e peshkut ose ushqimit të detit nuk duhet të përfshijë alkool (dmth verë, ose ndonjë gjë që konsiderohet haram). Në rast nevoje, gjërat e ndaluara mund të bëhen të lejuara (hallall) për kohëzgjatjen e urgjencës ose nevojës, pasi Islami i jep përparësi jetës mbi vdekjen. Kuran 2:173 (El Bekarah). 

Jeta është e shenjtë 

 Islami vë theks të madh në mënyrën se si përfundon jeta e një kafshe, e cila duhet të jetë në përputhje me rregulloret islame. Jeta është një bekim i shenjtë i Perëndisë për krijimin, kafshët si dhe njerëzit. Nëse jeta e një kafshe duhet t’i jepet fund për mbijetesën njerëzore, atëherë jeta e saj duhet marrë vetëm në emër të Zotit. Prandaj, fraza Bismillah (“në emër të Zotit”) duhet të shqiptohet para therjes së një kafshe. Myslimanët nuk mund të konsumojnë mishin e kafshëve që flijohen në një emër tjetër përveç Zotit. Çdo kafshë e therur në emër të një personi të gjallë apo të vdekur, çdo hyjni apo idhull do të konsiderohet si haram dhe për këtë arsye nuk lejohet për muslimanët që ta konsumojnë atë mish. 

 

Therje sipas rregullave 

Myslimanët lejohen të hanë vetëm mish që është përgatitur sipas ligjit islam. Ligji islamik për vrasjen e kafshëve është krijuar për të reduktuar dhimbjen dhe shqetësimin që vuan kafsha. Ka rregulla strikte në lidhje me therjen islame. Disa nga këto rregulla thonë:  

1.Thertori duhet të jetë një musliman i rritur me mendje të shëndoshë.

2,Thertori duhet të thotë emrin e Zotit përpara se të bëjë prerjen. Emri i Zotit thuhet për të theksuar shenjtërinë e jetës dhe se kafsha vritet për ushqim me pëlqimin e Zotit.

3.Kafsha duhet të vritet duke prerë fytin me një lëvizje të vazhdueshme të një thike të mprehtë. Prerja duhet të ndajë të paktën tre nga trakeja, ezofagu dhe dy enët e gjakut në të dyja anët e fytit. 

4.Palca kurrizore nuk duhet të pritet.  

5.Kafshët duhet të trajtohen mirë përpara se të vriten.  

6.Kafshët nuk duhet të shohin kafshë të tjera duke u vrarë. 

7.Thika nuk duhet të mprehet në prani të kafshës. 

8.Tehu i thikës duhet të jetë pa njolla që mund të çajnë plagën.  

9.Kafsha nuk duhet të jetë në një pozicion të pakëndshëm.  

10.Kafsha duhet të lejohet të rrjedh gjak dhe të jetë plotësisht e ngordhur përpara përpunimit të mëtejshëm.