Abdesi, mjekësia madhështore që i fshihet nga pas

Larja e duarve është bërë një mënyrë kryesore për të mbrojtur veten nga Covid-19. Sidoqoftë, abdesi gjithmonë ka pasur një vend qendror në praktikat dhe besimet e shumë traditave fetare. Të krishterët kryejnë pagëzimin me ujë, në sasi që variojnë nga spërkatje të vogla deri në enë më të mëdha, për të sjellë pastrim, pastërti, ringjallje dhe rilindje. Larja e këmbëve të Jezuit nga dishepujt e tij siç tregohet në Ungjill e bën larjen e këmbëve një praktikë të rëndësishme në krishterim për të promovuar pastërtinë dhe kryhet ende sot e kësaj dite. Tradita hebraike ka gjithashtu shumë raste të abdesit ku uji përdoret posaçërisht për të promovuar pastërtinë, duke përfshirë larjen e duarve për të rikuperuar ose ruajtur pastërtinë dhe mikveh në të cilën këmbët ose i gjithë trupi është i zhytur në ujë.

Abdesi në islam, përmban 24 lëvizje larëse që duhen kryer disa herë në ditë për pesë lutjet ditore. Nëse kryhet për të pesë lutjet, do të përbëhej nga rreth 120 veprime të përsëritura ndërsa muslimanët lajnë pjesët e tyre të trupit gjatë abdesit.

Një i dashuruar duhet të ndërmarrë përgatitjen e kërkuar për të pastruar dhe zbukuruar veten para se të takohet me të Dashurin e tij. Po kështu, nga një besimtar kërkohet që të lajë pjesë të caktuara të trupit të tij për të qëndruar para Zotit në lutje, siç udhëzohet në Kapitullin Maideh të Kur’anit, ajeti 6: “O ju që besuat! Kur doni të ngriheni për të falur namazin, lani fytyrat tuaja dhe duart tuaja deri në bërryla; fërkoni kokat tuaja, e këmbët lani deri në kyçe. Nëse jeni të papastër, atëherë pastrohuni (lahuni)! Në qoftë se jeni të sëmurë, ose në ndonjë udhëtim, ose ndonjëri prej jush vjen prej vendit të nevojës, ose keni kontaktuar me gratë dhe nuk gjeni ujë, atëherë mësyjeni (merrni tejemum) dheun e pastër dhe me të fërkoni fytyrat dhe duart tuaja. All-llahu nuk dëshiron (me obligim për abdest e larje) t’ju sjellë ndonjë vështirësi, por dëshiron t’ju pastrojë (prej mëkatëve), t’ua plotësojë të mirën e Tij ndaj jush e që ju të jeni mirënjohës”

Pastrimi shpirtëror që ofron akti i abdesit theksohet nga Profeti Muhamed (a.s.) në hadithe të shumta, ose thënie profetike, i cili është mbledhur nën Librin e Pastrimit. Ndërsa uji pastron fjalë për fjalë fytyrën dhe gjymtyrët, me çdo qëllim të pastër për të bërë abdestin, pikat e ujit që takojnë trupin gjithashtu lajnë mëkatet e vogla që ishin kryer nga duart, goja, fytyra, veshët dhe këmbët.  Siç shprehet edhe hadithi i famshëm se “pastërtia është gjysma e besimit” [Sahih Muslim, 223. Prandaj, për të përsosur besimin, për t’u pastruar nga gabimet tona vazhdimisht, Zoti na ka dhënë një mekanizëm të thjeshtë përmes të cilit të pastrohemi dhe rikalibrohemi shumë herë në ditë.

Shumë prej nesh, meditojnë pak gjatë koës që kryejnë këtë model larjeje, pra realizimin e abdesit.  Është bërë një rutinë që rrallëherë e konsiderojmë një mbrojtje mjekësore që e aplikojmë në trupin tonë. Përveç efekteve të saj në shpirt, larja gjithashtu ka efekte të mrekullueshme në trup.

Mbi katërmbëdhjetë shekuj më parë, Profeti (a.s) këshilloi abdesin para se të shkohet në shtrat. Është interesant ky fakt, ekspertët e jogës në vitet e fundit gjithashtu kanë filluar të inkurajojnë larjen e këmbëve, duarve, krahëve, syve dhe gojës para gjumit me ujë të freskët për një gjumë më të thellë dhe të qetë. Kjo nuk është për t’u habitur duke marrë parasysh lehtësimin që vjen me prekjen e ujit gjatë një ditë të ngarkuar.

Tre nga sistemet tona kryesore përfitojnë nga abdesi; sistemi i qarkullimit të gjakut, sistemi imunitar dhe ekuilibri elektrostatik i trupit. Në këtë mënyrë, përfitimet shëndetësore nga rituali i larjes janë të trefishta.

SISTEMI QARKULLUES

Sistemi i qarkullimit të gjakut është një qark i mrekullueshëm i enëve të gjakut midis zemrës dhe indeve që përbëjnë dhe çdo sistem tjetër të trupit. Sistemi qarkullues i qarkullimit të gjakut, qarkullon gjak të oksigjenuar nga zemra në indet përreth trupit dhe përsëri në zemër, ndërsa sistemi i qarkullimit pulmonar transporton gjak të deoksigjenuar në mushkëri për detoksifikim dhe kthen gjakun e pastër në zemër. Funksionimi i saktë i enëve të gjakut, të cilat veprojnë si tela që lidhin organet tona kryesore, janë thelbësore për efikasitetin e këtij qarku. Këto enë ndahen në degë më të holla të quajtura arteriola të cilat nga ana tjetër ndahen në kapilarë më të vegjël të cilët rrethojnë qelizat e trupit. Rezistenca vaskulare e gjeneruar nga enët e gjakut kapërcehet nga presioni i gjakut i krijuar nga zemra për të mundësuar rrjedhjen e gjakut. Me kalimin e kohës (për shkak të plakjes, ose një diete të pasur me yndyrë), enët tona të gjakut shpesh ngurtësohen dhe ngushtohen duke nënkuptuar që zemra duhet të punojë më shumë për të kapërcyer rritjen e rezistencës vaskulare për të mbajtur rrjedhën e qëndrueshme të gjakut. Enët në gjymtyrë janë më periferike për zemrën dhe kështu më të prekshmet ndaj procesit të forcimit dhe ngushtimit për një periudhë të gjatë.

Përdorimi i ujit në rutinën tonë të përditshme “ushtron” këto enë gjaku duke kontraktuar dhe zgjeruar në mënyrë alternative. Uji mund të veprojë si një agjent i gradientëve të temperaturës, duke ndikuar kështu në reagimin termorregullues të qarkullimit kutan. Kur është i nxehtë, uji siguron që enët e gjakut në gjymtyrë të zgjerohen, dhe kur është i ftohtë, ato tkurren. Në këtë mënyrë, uji siguron fleksibilitetin e enëve të largëta nga zemra, duke detyruar lëndët ushqyese të depozituara në inde si rezultat i qarkullimit të dobët përsëri në qarkullimin e gjakut përmes një gradienti të temperaturës.

SISTEMI  LIMFATIK

Nga ana tjetër, sistemi limfatik, ndoshta nuk është i pari që na vjen në mendje kur mendojmë për sistemet e organeve të trupit. Megjithatë,  pa këtë sistem që punon në heshtje, sistemi ynë kardiovaskular do të shembet dhe sistemi ynë  imunitar do të dëmtohej. Enët tona limfatike transportojnë lëngje të gjakut të “rrjedhura” në kapilarët tanë për të parandaluar akumulimin e lëngjeve në hapësirat intersticiale dhe dëmtimin përfundimtar të indeve. Enët e sistemit limfatik janë shumë më të holla se ato të sistemit kardiovaskular, duke siguruar qarkullimin e qelizave të bardha të gjakut të cilat kanë një rol thelbësor në mbrojtjen e trupit nga viruset dhe rezistencën ndaj sëmundjeve. Është ky lëng që ne shohim që rrjedh jashtë kur kemi një prerje ose plagë.

Funksionimi optimal i këtij sistemi dhe enëve të tij të holla, si ato të sistemit të qarkullimit të gjakut, mund të thuhet se janë të lidhura ngushtë me efektin e larjes. Fagocitet dhe limfocitet, që përbëjnë sistemin imunitar strehohen nga indet dhe organet tona limfoide, mbështeten nga akti i abdesit. Regjioni nazofaringeal prapa hundës të çon tek bajamet, të cilat janë masa të vogla të indit limfoid që bllokojnë dhe largojnë patogjenët që hyjnë në fyt. Larja e gojës dhe hundës tre herë me çdo marrje abdesi ndihmon në largimin e baktereve që grumbullohen në rajonin e trupit më të ekspozuar ndaj mjedisit të jashtëm. Për më tepër, akti i larjes së të dy anëve të qafës gjatë abdesit stimulon nyjet limfatike të qafës – një masë e specializuar e indeve që strehon limfocite dhe ndihmon veçanërisht për të mbrojtur trupin duke hequr bakteret dhe qelizat tumorale nga qarkullimi limfatik. Limfocitet tona janë pa dyshim përbërësi më i rëndësishëm i sistemit tonë imunitar, duke patrulluar çdo pikë të trupit shumë herë në ditë dhe duke shkatërruar qelizat e kancerit dhe patogjenët gjatë rrugës. Duke marrë parasysh që akti i abdesit rrit efektin e filtrimit të qarkullimit tonë limfoid, dikush mund të shohë bekimet që vijnë me urdhrin hyjnor  “lani… dhe pastroni  trupat tuaj plotësisht”.

EKUILIBRI  ELEKTROSTATIK

Fiziologjia jonë është gjithashtu e lidhur ngushtë me ekuilibrin elektrostatik të trupit. Ndërsa shumë sëmundje psikosomatike vijnë nga mosbalancimi elektrostatik, efekti më i theksuar i elektricitetit statik ushtrohet në muskujt nënlëkurorë të vendosur nën lëkurë, duke zbutur funksionin e tyre dhe duke shkaktuar shfaqjen e rrudhave të cilat shpesh fillojnë në fytyrë. Mbajtja e zakonit të rregullt të larjes së lëkurës – veçanërisht fytyrës që është më shpesh e ekspozuar ndaj rrezatimit ultraviolet – mbron sipërfaqen dhe shtresën e brendshme të qelizave tona të lëkurës. Duke lagur vazhdimisht sipërfaqen e lëkurës me ujë të pastër është një alternativë shumë më e thjeshtë se sa për të shpenzuar qindra e qindra dollarë në produkte të shtrenjta për kujdesin e lëkurës dhe për të mbajtur një fytyrë të shëndetshme.

Në lidhje me atë se si abdesi mund të na përfitojë ekuilibrin tonë elektrostatik, është pjesa e ajetit që hedh dritë në “tejemum” (pastrimi me pluhur dheu të pastër), “nëse nuk mund të gjesh ujë, atëherë merr pluhur të shëndetshëm dhe fshijini fytyrat dhe duart me atë” thekson se zëvendësimi i ujit për abdest në mënyrë të konsiderueshme zvogëlon elektricitetin statik, si uji. Kjo është arsyeja pse kur abdesi kryhet i qetë me kujdes, ai shpesh e lë njeriun të ndihet i freskët dhe i çlodhur.

Kur’ani është një burim i madh që përmban shumë receta për një shëndet të mirë. Ndërsa çdo person i civilizuar mund të lajë fytyrën dhe duart gjatë gjithë ditës, abdesi siguron që pastërtia dhe ndjenja e mirëqenies të mbahen me anë të bashkëshoqërimit të tij me adhurimin.

Vlera dhe domethënia e abdesit nuk është e kufizuar vetëm në përfitimet mjekësore të diskutuara këtu. Sidoqoftë, për këdo që pyet veten pse është i nevojshëm një pushim në një ditë të ngarkuar me një abdes aq rinovues, shpresojmë që ky artikull modest të ketë hedhur dritë mbi një recetë madhështore nga shumë ilaçe të zbuluara në Kur’an.