A ka detyrim në fe?

 

“Detyrim!” Që kur e dëgjojmë na jep një ndjesi negative dhe imponuese. Atëherë si mundet që feja të bazohet mbi akte të tilla? 

Duhet të theksojmë se nuk ka asnjë detyrim në frymën dhe thelbin e fesë, sepse detyrimi është kundër frymës së fesë. Islami bazohet në vullnet dhe gjykim dhe të gjitha veprimet mbështeten në këtë bazë. Të gjitha veprat dhe veprimet e kryera me detyrim nuk mund të pranohen si të pranueshme ose të vlefshme për sa i përket besimit, adhurimit ose trajtimit. Në çdo rast, një situatë e tillë nuk përputhet me parimin “veprat janë sipas qëllimeve”. 

Në çdo rast, feja nuk është një sistem që mund të pranohet ose të imponohet me forcë. Tek Allahu, para së gjithash, besimi është thelbësor, kurse imani është çështje e ndërgjegjes dhe e zemrës. Asnjë përpjekje për ndriçim nuk mund të prekë zemrën dhe ndërgjegjen. a brenda dhe zemra e tij është e prirur për besim.  

 Që nga koha e Hz.Adem e deri në ditët e sotme, feja nuk ka detyruar askënd të bëjë marrëzi. Në këtë çështje, detyrimi ka qenë gjithmonë moral i anës së mosbesimit. Ata i detyruan njerëzit të braktisin; por asnjë besimtar nuk është përpjekur ta bëjë jobesimtarin me dhunë musliman. Këtu, një pyetje tjetër mund të vijë në mendje. Në Kuran ka shumë ajete që kanë të bëjnë m obligimin e xhihadit. Epo, a nuk është ky një  detyrim në njëfarë kuptimi? 

Përgjigja është se ky në vetvete nuk është një detyrim pasi  xhihadi është për eliminimin e forcës kundërshtare. Kështu, njerëzit do të hyjnë në fenë Islame me dëshirën dhe vullnetin e tyre. Me xhihadin, të cilin Islami e ka obliguar,do të përgatitet terreni për një mirëkuptim të tillë. Liria e vullnetit është vendosur me urdhrin islamik të xhihadit. 

Ne mund ta vlerësojmë këtë çështje nga një kënd tjetër si më poshtë: 

Dekreti i këtij ajeti i përket periudhave të caktuara. Ndoshta këto periudha do të gjenden sërish në vazhdimësinë e çdo faze të përsosjes dhe ndërprerjes; megjithatë, dispozita do të mbetet ekskluzive vetëm për atë periudhë. Në fakt, fjalia “Ju keni fenë tuaj dhe unë kam fenë time” në kapitullin e Kafirunit është gjithashtu specifike për një periudhë të caktuar. 

Kjo periudhë është periudha e zgjidhjes dhe shpjegimit të çështjeve. Çështjet do të shpjegohen verbalisht dhe adresuesi nuk do të ketë vështirësi në pranimin. Dhe përsëri, kjo periudhë është periudha e mosinteresimit për herezinë dhe çoroditjen e të tjerëve, mos provokimit të tyre dhe mbajtjes së udhëzimeve dhe praktikimit të fesë në jetën personale. Natyrisht, nuk është gjithëpërfshirës në këtë kuptim. Përndryshe, do të ishte gabim të thuhet se kjo dispozitë nuk do të zbatohet më kurrë. Një pjesë e tillë – si realitet – është përjetuar në çdo periudhë të Islamit dhe është ende e gjallë sot. 

Mirëpo, i njëjti ajet ka një dispozitë tjetër që përfshin të gjitha periudhat kohore dhe kjo dispozitë do të vazhdojë të jetë e vlefshme në çdo kohë dhe në terren. Është rregull i pakicave në tokën islame që askush nuk do të detyrohet të hyjë në fenë islame. Secili do të jetë i lirë në besimin e tij fetar. 

Kur i hedhim një sy historisë, mund të shohim qartë se mes nesh ka pasur gjithmonë hebrenj dhe të krishterë. Sipas rrëfimeve të perëndimorëve për këtë çështje, edhe në shtetet e tyre, të krishterët dhe hebrenjtë nuk mund të jetonin aq shtrenjtë sa jetonin në vendin tonë. Ata pranuan përvetësimin tonë dhe paguanin xhizjen dhe haraçin; dhe muslimanët i siguruan dhe i mbrojtën. Por ata kurrë nuk i detyruan të pranojnë Islamin. Deri dje kanë pasur shkolla private dhe kanë mbajtur të gjitha specialitetet e tyre deri në ritet dhe festat e tyre fetare. Edhe në kohët tona më të lavdishme, ata që hynë në lagjen e tyre mendonin se ishin në Evropë. Kaq të gjera ishin liritë e tij. Thjesht nuk iu dha mundësia për të na tunduar në fenë e tyre.  

Megjithatë, duhet përmendur se ka disa  dispozita parandaluese në fe të cilat nuk janë kurrë detyrim. Dispozita të tilla u takojnë atyre që hyjnë në fe me vullnetin e tyre të lirë, të cilët tashmë e kanë pranuar Islamin duke i pranuar këto rregulla. Ashtu si një i ri që është në këmbë për namaz, qesh me zë të lartë gjatë faljes, edhe namazi edhe abdesi i tij do të prishen si dënim dhe si rregull i namazit.  Mirëpo, nëse i njëjti person qesh jashtë namazit , nuk ka dënim. Pikërisht kështu, edhe pse Islami nuk e detyron askënd të hyjë në fe, ashtu dhe nuk i lejon njerëzit të dalin jashtë rregullave me vullnetin e tyre të lirë. Sigurisht, feja do të ketë urdhrat dhe ndalesat e veta dhe do t’u kërkojë ndjekësve të asaj feje të veprojnë në përputhje me to. Nga kjo fjali kuptojmë se në Islam do të urdhërojë namazin, agjërimin, zekatin dhe haxhin; gjithashtu do të ndalojë pirjen, bixhozin, tradhtinë bashkëshortore dhe vjedhjen. 

Në fakt, pas një mendimi dhe vetë reflektimi të vogël do të kuptohet se masa të tilla parandaluese janë edhe në dobi të njerëzve. Sepse, me sanksione të tilla, individi dhe komuniteti do të mbrojnë botën dhe fenë e tyre. Ashtu si ndjekim rregullat e një shteti duke paguar taksat për shembull apo ligje të tjera dhe kjo bëhet në mënyrë që gjërat të funksionojnë dhe shteti të mos përfundojë në anarki.  Në këtë kuptim, ekziston një detyrim në fe. Ky është detyrim në të njëjtin kuptim si të duash t’i detyrosh njerëzit  që të fitojnë Parajsën… 

 

Postime të ngashme

%d bloggers like this: