Si të ndërtojmë marrëdhënie familjare të shëndetshme
Sipas sociologëve modernë, koncepti i institucionit të familjes është një njësi thelbësore në shoqëri dhe funksionet e shumta të tij e bëjnë atë një institucion shumë të nevojshëm në strukturën shoqërore. Funksionet kryesore të familjes përfshijnë riprodhimin e anëtarëve të rinj dhe socializimin e tyre, si dhe ofrimin e kujdesit emocional dhe fizik për të moshuarit dhe të rinjtë.
Kjo pikëpamje nuk ndryshon shumë nga institucioni i familjes sipas këndvështrimit islam. Është përmendur në ajetin 1 të sures En-Nisa, duke shpjeguar kuptimin e institucionit të familjes nga një lente hyjnore. Allahu thotë në Kuran:
يأيها ٱلناس ٱتقوا ربكم ٱلذي خلقكم من منها وحدة وبث منهاما رجالا كثيرا ونسآء وٱتقوا ٱلله ٱلذي تسآءلون به وٱلأرحام إن ٱلله كان عليكم رقيبا
“O njerëz! Kini kujdes për Zotin tuaj, i cili ju krijoi nga një gjallesë e vetme, prej saj krijoi çiftin e saj dhe prej të dyjave shpërndau një mori burrash dhe grash. Dhe kini kujdes për Allahun, në të cilin emrin që kërkoni (të drejtat tuaja) nga njëri-tjetri dhe këto lidhje farefisnore. Vërtet, Allahu është gjithmonë vigjilent ndaj jush!”
(Sure En-Nisa, 4:1)
Në këtë ajet, Allahu jep një imazh të bukur dhe të qartë të institucionit të familjes sipas pikëpamjes së Krijuesit, ku Allahu krijoi burrin dhe gruan nga i njëjti burim krijimi. Nëpërmjet lidhjes së shenjtë të martesës mes të dyve, fëmijët lindin si shenjë dashuri midis burrit dhe gruas, jo vetëm si pasardhës i prejardhjes familjare, por edhe si vazhdimësi për mbijetesën njerëzore.
Le të shikojmë më poshtë 2 pika se si këto marrëdhënie mund të qëndrojnë të shëndetshme.
Shprehja e dashurisë mes anëtarëve të familjes
Një nga mënyrat thelbësore për të ndërtuar një familje të lumtur dhe harmonike është të shprehim dashurinë tonë ndaj njerëzve që duam. Për shembull, ne mund ta thërrasim gruan ose burrin tonë të dashur me emra që u pëlqejnë. Pejgamberi s.a.s. e quante gruan e tij të dashur, Aishen r.a, ‘Humaira’ ose ‘e vogëla rozë’, duke iu referuar ngjyrës dhe bukurisë së saj. Në mënyrë të ngjashme, kur ndërveprojmë me fëmijët tanë, ne zgjedhim fjalë të bukura kur flasim me ta, veçanërisht kur i këshillojmë ose i mësojmë t’i zbatojnë urdhrat e Allahut. Në suren Lukman, ajeti 13, Lukman El-Hakim e këshilloi djalin e tij me fjalë të këndshme për t’u dëgjuar:
وَإِذۡ قَالَ لُقۡمَٰنُ لِٱبۡنِهِۦ وَهُوَ يَعِظُهُۥ يَٰبُنَيَّ لَا تُشۡرِكۡ بِٱللَّهِۖ إِنَ “Dhe (përmend o Muhamed), kur Lukmani i tha djalit të tij, ndërsa ai po e udhëzonte: “O biri im (i dashur), mos i bëj shok (asgjë) Allahut. Vërtet shoqërimi (me të) është një padrejtësi e madhe”. (Sure Lukman, 31:13)
Përkushtimi i Lukmanit ndaj djalit të tij pasqyrohet këtu përmes fjalëve të ‘bunajja’ (fëmija im i dashur); Allahu po tregon se edukimi i një personi, veçanërisht i një fëmije, duhet të bazohet në dashuri dhe qetësi.
Gjëra të ngjashme mund të shihen në mënyrën se si Pejgamberi s.a.s. i edukoi sahabet e tij r.a. përmes ndërveprimeve të tij me Muadh bin Xhebel r.a, i cili në atë kohë ishte ende adoleshent. Është transmetuar se Muadh ibn Xhebeli r.a.ka raportuar:
أن رسول الله صلى الله عليه وسلم أخذ بيده, وقال: يا معاذ, والله إني لأحبك, والله إني لأحبك, فقال: أوصيك يا معاذ لا تدعن في دبر كل صلاة تقول: اللهم أعني على ذكرك, وشكرك, وحسن عبادتك
I Dërguari i Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të, më kapi për dore dhe më tha: “O Muadh, të betohem në Allahun se të dua, të betohem në Allahun se të dua, o Muadh! Të këshilloj që të mos harrosh lutjen pas çdo namazi duke thënë: O Allah, më ndihmo të të kujtoj ty, të të falënderoj dhe të të adhuroj në mënyrën më të mirë”. (Sunen Ebi Daud)
Për këtë arsye, shprehja e vazhdueshme e dashurisë në ndërveprimet tona të përditshme me familjen, jo vetëm që forcon marrëdhënien, por gjithashtu ndihmon në ndërtimin e harmonisë brenda familjes dhe lehtëson procesin e kujtimit të njëri-tjetrit në çështjet e mirësisë.
Trajtimi i familjes sonë me Ihsan
Të qenit i sjellshëm me njerëzit fillon me familjen e ngushtë: prindërit dhe vëllezërit e motrat tona. Kjo pasohet nga anëtarët e tjerë të komunitetit në nevojë si jetimët, të varfërit dhe nevojtarët, fqinjët, të vejat dhe të tjerët siç parashikohet në Kuran:
وٱعبدوا ٱلله ولا تشركوا به شيا وبٱلولدين إحسنا وبذي ٱلقربى وٱليتمى وٱلمسكين وٱلجار ذي ٱلقربى وٱلجار ٱلجنب وٱلصاحب بٱلجنب وٱبن ٱلسبيل وما ملكت أيمنكم إن ٱلله لا يحب من كان مختالا فخورا
“Adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë, bëni mirë prindërve, të afërmve, jetimëve, nevojtarëve, fqinjit të afërt, fqinjit më të largët, shokut tuaj pranë, udhëtarit dhe atyre që i keni në dorë. Vërtet, Allahu nuk i do ata që mashtrojnë veten dhe mburren”. (Sure En-Nisa, 4:36)
Të trajtojmë prindërit tanë me ihsan do të thotë të jemi të sjellshëm me ta, t’i zbatojmë të gjitha urdhrat e tyre përderisa nuk është kundër fesë, t’i gëzojmë ata gjithmonë dhe të mos i bëjmë të ndihen të trishtuar dhe të dekurajuar.
Përveç kësaj, ka edhe hadithe të tjera që prekin dobitë e të qenit mirëdashës ndaj jetimëve dhe të varfërve, siç thuhet në hadithin vijues:
السَّاعِي علَى الأرْمَلَةِ والمِسْكِينِ كالْمُجاهِدِ في سَبيلِ اللَّهِ, أوْ: كالَّذِي يَصُومُ النَّهارَ ويقومُ اللَّيْلَ
“Dhuruesi i ushqimit për të vejat dhe të varfërit është si dhuruesi në rrugën e Allahut, falësi i namazit gjatë gjithë natës dhe agjëruesi i ditës.” (Sahih El-Buhari)
Bërja e mirë ndaj jetimëve duhet të fillojë së pari nga fëmijët tanë. Nëse fëmija ynë ka humbur bashkëshorten, ne duhet të kujdesemi për fëmijët e tyre që konsiderohen jetimë. Si mund të jetë familja jonë e paprekur dhe harmonike, nëse ne jemi shumë të zënë me të tjerët në atë masë saqë familja jonë është lënë pas dore? Prandaj duhet filluar të bëhet mirë mes anëtarëve të familjes, pastaj me të tjerët.
