Katër këshilla nga Imam Gazali

 

 

 Nivelet e afërsisë ndaj Allahut mund të ndryshojnë herë pas here. Ka raste kur mund të ndihemi shumë afër Allahut. Herë të tjera, ne mund të ndihemi edhe të largët.
Allahu s.w.t. ka përmendur në Kuran:

ٱلَّذِى خَلَقَ ٱلْمَوْتَ وَٱلْحَيَوٰةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً ۚ وَهُوَ ٱلْعَز.

“(Ai është i Vetmi) i Cili krijoi vdekjen dhe jetën për të provuar se cili prej jush është më vepërmirë. Dhe Ai është i Plotfuqishëm, Falës i Gjithëdijshëm”

(Sure El-Mulk, 67:2)

Në këtë ajet, Allahu dëshiron që ne të dimë se qëllimi ynë në jetë nuk është tjetër veçse ta adhurojmë Atë, duke theksuar kështu qëllimin qendror të krijimit tonë. 

1.Duhet të dimë se çfarë është Farz dhe Nafile
Është e rëndësishme të dimë se ibadeti ynë mund të kategorizohet në dy kategori; Farz dhe Nafile. Farz është një term arab që do të thotë i detyrueshëm. Në Islam, muslimanëve u kërkohet të kryejnë një sërë veprimesh të detyrueshme siç parashtrohen në mënyrë të famshme në një hadith të transmetuar nga Imam Muslimi. Kryeengjëlli Xhibril a.s e pyeti Pejgamberin s.a.s. në lidhje me pesë shtyllat e Islamit – Dëshmia e besimit, Namazi, Zekati (Dhënia e Zekatit), agjërimi i muajit të Ramazanit dhe kryerja e Haxhit për ata që përmbushin kriteret.

Si përmbledhje, muslimanët janë të obliguar t’i kryejnë këto pesë vepra në mënyrë që të kenë akses në parajsën e përjetshme të Allahut. Këto janë ato që ne i quajmë ‘aktet bazë’ të cilat do të na kualifikonin për të qenë një shërbëtor i përgjegjshëm i të Plotfuqishmit. Nga ana tjetër, ekziston një term tjetër në ibadet i quajtur Nafil, që do të thotë vullnetar. Shembujt e të cilave janë praktikisht të pafund, por vetëm për të përmendur disa, namazet Kablije dhe Ba’dije (lutjet sunet që falen para ose pas namazeve të detyrueshme në përputhje me rrethanat), agjërimi vullnetar i të hënës dhe të enjtes dhe namazet e teravisë në Ramazan. . Këto akte janë në thelb ndryshues të lojës. Na vendosin në radarin e banorëve të qiejve dhe na afrojnë me Allahun s.w.t.

Për të nxjerrë një shembull, Imam Al-Gazali i krahason veprat e detyrueshme (farz) me të pasurit një shumë kapitale. Rruga drejt shpëtimit varet nga këto akte në minimum. Çdo deficit në shumën e kapitalit do të konsiderohet si humbje. Veprimet tona vullnetare (Sunet), nga ana tjetër, krahasohen me fitimin. Ata janë atje për të plotësuar shumën e kapitalit. Pasi të plotësohet shuma e kapitalit, këto vepra konsiderohen si shuma e fitimit që përkthehet në nivelin e suksesit të atij individi. Veprimet vullnetare na vendosin në një pozitë më të mirë në sytë e Allahut s.w.t dhe do të na ndihmojnë të shkallëzojmë nivelet e atyre që janë afër Tij. 

Njeriu duhet të ketë parasysh se duhet t’i jepet prioritet akteve obligative, ndërsa ne kërkojmë të përmbushim aktet vullnetare. Për më tepër, do të ishte e pakuptimtë që një person të kërkonte një fitim përpara se të përmbushte shumën e kapitalit. Kjo, në fakt, bazohet në një hadith Kudsi të Pejgamberit a.s.:

وما تقرب إلى عبدي بشىء أحب إلى مما افترضت عليه, وما يزال عبدي يتقرب إلى بالنوافل حتى أحبه, فإذا أحببته كنت سمعه الذي يسمع به, وبصره الذي يبصر به, ويده التي يبطش بها ورجله التي يمشي بها, وإن سألني لأعطينه, ولئن استعاذني لأعيذنه

“Gjëja më e dashur me të cilën robi Im më afrohet është ajo që i kam urdhëruar (veprat e detyrueshme – Farzi), dhe robi Im vazhdon të më afrohet Mua duke kryer Nafile (veprime nënvlerësuese – Sunet) derisa ta dua. Dhe kur ta dua, bëhem dëgjimi i tij me të cilin dëgjon, shikimi i tij me të cilin sheh, dora e tij me të cilën e kap dhe këmba e tij me të cilën ecën; dhe nëse kërkon (diçka) prej meje, do t’i jap atë, dhe nëse ai kërkon mbrojtjen Time (strehën), Unë do ta mbroj atë.”

(Sahih El-Buhari) 

2.Gjendja fizike dhe shpirtërore
Imam Al-Ghazali, në një nga veprat e tij të shquara të quajtur “Bidayatul Hidayah” – Fillimi i Udhëzimit, përmend se në mënyrë që ne të kuptojmë plotësisht rrugën e arritjes së iluminizmit në ibadetin tonë, ekzistojnë dy aspekte të qenies sonë shpirtërore. që duhet të pajtohemi me: vetveten fizike dhe vetveten e brendshme. Çdo qenie njerëzore përfshin këto aspekte të vetvetes.

Për të ngritur nivelin e vetëdijes për Zotin, Imam Al-Gazaliu shpjegon se të dyja anët e medaljes duhet të zbukurohen me vepra që do të mishëronin Takua – të kesh parasysh Allahun s.w.t. Vetja jonë fizike nuk është veçse një pasqyrë e shpirtit të brendshëm.

Sipas një maksimumi të njohur në traditën sufiste, njeriu duhet të praktikojë aktin e Takhallit, që nënkupton tërheqjen nga kotësitë e tepërta të botës së jashtme dhe të brendshme dhe kështu, ta çlirosh zemrën nga dashuria e plaçkës së kësaj ekzistence momentale. Në lidhje me këtë, një citim i famshëm nga një mistik sufi përmendi:

إذا صح منك الود فالكل هين * وكل الذي فوق التراب تراب

“Nëse dashuria e vërtetë vjen vetëm prej Teje (O Allah s.w.t), atëherë çdo gjë tjetër nuk ka asnjë vlerë (për mua). Sepse ajo që qëndron mbi baltë nuk është tjetër veçse vetë balta (në vlerë)”.

(Ebu Faras Al Hamdani) 

Në këtë frymë, Imam Al-Ghazali kreu një detyrë të mundimshme për të përpiluar etiketat e një muslimani dhe identifikoi sëmundje të ndryshme të zemrës dhe e kanonizoi atë në opus magnum, “Ringjallja e shkencave fetare” për të hedhur themelet e një udhëtimi të drejtë. tek Allahu xh.sh

3. Menaxhimi i kohës
Koha është thelbësore. Traditat tona fetare nuk janë të pavlefshme edhe nga ky aspekt i jetës njerëzore. Imam Al-Gazaliu theksoi rëndësinë e menaxhimit të kohës për t’i kushtuar vëmendjen e plotë të Plotfuqishmit. Pas një fragmenti rreth bindjes, ai përmend në ‘Bidajatul Hidayah’: “Nuk do të jeni kurrë të aftë për këtë nëse nuk e menaxhoni kohën tuaj dhe nuk e organizoni rutinën tuaj të adhurimit nga mëngjesi në mbrëmje”. Që nga momenti që i hapim sytë në mëngjes e deri në momentin që i mbyllim gjatë natës, ka një ibadet që duhet respektuar. Për Allahun s.w.t. Ai i sheh gjithmonë veprat dhe veprimet tona dhe Atij nuk i shpëton asgjë.

Kjo është arsyeja pse Imam Al-Gazaliu përmendi se njeriu nuk do të ketë arritur vetëdijen e plotë të Zotit nëse ai ose ajo nuk shikon rëndësinë e menaxhimit të kohës nga fillimi deri në fund. Çdo sekondë e jetës sonë është e mbushur me mundësi për përmendjen e Allahut (Dhikrit), kërkimin e faljes së tij (Istighfar) dhe për të dërguar selame mbi të Dashurin s.a.s. (Salavat).

4.Prioritetet
Një musliman i mirë është ai që është një përzierje e mirë midis të qenit pragmatik kur bëhet fjalë për qëllimet më të larta të fesë, dhe dikujt që mbështetet në Allahun s.w.t. në zbatimin e dekreteve të Tij. Ai e di se çfarë duhet bërë për të arritur qëllimin më të lartë – Allahu s.w.t. Në lidhje me këtë, Imam Gazaliu shpesh na thotë se duke i vendosur prioritetet tona drejt, ne kemi më pak gjasa të lëkundemi nga shpërqendrimet e jetës. Disa nga dijetarët tanë i janë drejtuar një historie në Kur’an për frymëzim, ku Talutit, një mbret iu caktua izraelitëve për t’i udhëhequr ata në betejë. Pas një udhëtimi të gjatë, ata u takuan me lumin Jordan. Si shenjë për të provuar besimin e tyre, vetëm ata që pinin prej tij me një zgavër të dorës u lejuan të merrnin pjesë në fushatë dhe konsideroheshin besimtarë të vërtetë.

فلما فصل قالوت بٱله مبتليكم بنهر فمن شرب منه فليس منى ومن لم يطعمه فإنه منى إلا من ٱغترف غرفة بيده فشربوا منه إلا قليلا منهم

“Kur Taluti doli me ushtrinë e tij, ai paralajmëroi: “Allahu do t’ju sprovojë me një lumë. Pra, kush pi nga ai nuk është me mua dhe kush nuk e shijon atë, përveç një gllënjkë nga zgavra e tij. duart – është padyshim me mua.” Të gjithë pinë (ngopën) përveç disave!”

(Sure El-Bekare, 2:249)

Ky është thelbi i varësisë sonë nga bota. Të marrim prej saj vetëm atë që na mjafton fizikisht dhe shpirtërisht, pa u futur së tepërmi në asnjë formë ekstravagance derisa të humbasim nga qëllimi ynë kryesor – të adhurojmë Allahun.