Ëndrrat dhe kuptimi i tyre

Islami pranon se njeriu përbëhet nga trupi, mendja dhe shpirti. Ëndrrat ekzistojnë në bazë të bazës së shpirtit dhe marrëdhënies së këtij shpirti me sferën e së padukshmes. Disa ëndrra mbajnë disa lajme për të ardhmen e afërt ose të largët, dhe këto ëndrra janë pjesë e profetësisë. Disa ëndrra, nga ana tjetër, janë rezultat i sugjerimeve të personit për veten e tij ose çështjeve që e bëjnë atë të mendojë kur është zgjuar, dhe në përputhje me rrethanat, ato janë ëndrrat që ai sheh në gjumë. 

Sipas Ehli Sunetit, ëndrrat janë besime të krijuara nga Allahu i Plotfuqishëm që njerëzit i shohin ndërsa janë në gjumë. Sepse Allahu (xh.sh.) në Kuran thotë:  

“Allahu është krijuesi i çdo gjëje”. (Sure Ez-Zumer, 39/62 ) 

Llojet e ëndrrave 

Dijetarët tanë i ndajnë ëndrrat në tre lloje. 

– Ëndrra e mëshirshme (besnike) që vijnë nga Allahu sët 

– ëndërr demonike nga shejtani 

-ëndrra që reflekton në mendjet tona ngarkimin e përditshëm gjatë natës, psikologjike. 

Kurani Famëlartë, i jep mbulim të gjerë ëndrrave të profetëve të mëdhenj si Ibrahimi (alejhis-selam). Ëndrrat zënë një vend të veçantë në jetën dhe hadithet e të Dërguarit të Allahut (a.s.). Me fjalë të tjera, feja jonë është mbështetur në ngjarjen e ëndrrave aq sa është e nevojshme dhe ka tërhequr vëmendjen për rëndësinë e saj. Interpretimi i “lajmit të mirë” në një varg si “ëndërr e mirë” nga Ibn Abbasi (radijallahu anhuma) mund të konsiderohet gjithashtu se tërheq vëmendjen për rëndësinë e një ëndrre të drejtë. Në fakt, ky interpretim mund të bazohet në një hadith të të Dërguarit të Allahut (a.s.). Sepse, Pejgamberi ynë ka thënë:  

“... Ekzistojnë tri lloje të ëndrrave: Ëndërrimi i lajmit të mirë: Ky është lajm i mirë nga Allahu. Një ëndërr tjetër është demonike i lëndon njerëzit. Lloji i tretë i ëndrrës është një person që flet me veten…” (İbrahim Canan, Kutub-i Sitte, 17\513) 

Duke nënkuptuar rëndësinë e një ëndrre të drejtë, i Dërguari i Allahut (a.s) thotë se ajo përbën “një nga dyzet e gjashtë pjesët e profetësisë“. Përsëri, në këtë kapitull është transmetuar hadithi i mëposhtëm: I Dërguari i Allahut (a.s.) ka thënë: 

 “Tashmë ka përfunduar profetësia. Pas meje nuk do të vijë as profet e as i dërguar.”  

Kjo bëri që xhemati të hidhërohej se i Dërguari i Allahut (a.s.) tha: 

“Ka vetëm ata që japin lajme të mira (mubeşşirat)”. 

“- O i Dërguari i Allahut! Cfarë është ajo?”  

“- Është ëndrra e një muslimani. Ai është pjesë e profetësisë.” 

Rrëfimi i ëndrrave 

Ebu Hurejra radijallahu anh tregon: “I Dërguari i Allahut ka thënë: “Ëndrra ka tre pjesë: Njëra është lajmi i mirë nga Allahu. Njëra është e folura e shpirtit. Njëra është frikësimi i djallit. Nëse njëri prej jush ka një ëndërr që e kënaq, le ta tregojë nëse dëshiron. Nëse sheh diçka që nuk i pëlqen, nuk duhet t’i tregojë askujt për këtë, duhet të ngrihet dhe të falet.” (Bejhaki, Adab, 2\442) 

Në shumë prej haditheve të tij, i Dërguari i Allahut (a.s.) këshilloi të mos tregoni ëndrrën që nuk ju pëlqen. Në një hadith, ai në mënyrë indirekte kritikoi rrëfimin e dikujt për një ëndërr që nuk i pëlqente dhe e informoi atë se ëndrrat e tilla janë nga djalli dhe se do të ishte më e leverdishme të mos tregohej:  

“Ëndrra e bukur është nga Allahu. Prandaj, nëse dikush nga ju sheh diçka që i pëlqen, ai duhet t’ua tregojë atë vetëm njerëzve që do. Nëse sheh diçka që nuk i pëlqen, duhet të kërkojë strehim tek Allahu nga e keqja e saj dhe nga shejtani dhe të bëjë sikur pështyn tri herë (në të majtë), e të mos i tregojë askujt për ëndrrën e tij. Në atë rast, ajo ëndërr nuk do ta dëmtojë atë.” (Buhari, Tıbb 39, Bed’ü’l-Halk 11) 

Nëse personi të cilit i tregohet ëndrra nuk është kompetent, komentet e rastësishme të bëra prej tij mund ta bëjnë personin shumë të shqetësuar. Në këtë çështje, ka shumë urtësi dhe përfitime në ndjekjen e udhëzimit profetik. 

Është një nga shenjat e vogla të Ditës së Gjykimit që ëndrrat që sheh një musliman janë shumë të vërteta. Sipas asaj që kanë transmetuar Buhariu dhe Muslimi, Ebu Hurejra radijallahu anh transmeton se i Dërguari i Allahut, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, ka thënë: “Kur të afrohet koha, ëndrra e muslimanit vështirë se bëhet gënjeshtër”. (Buhariu, Ta’bir 26; Muslimi, ëndërr 8)