Nevoja e besimit dhe e të folurit për Zotin

“Çdo njeri lind me natyrë të pastër, me vullnet e aftësi për ta njohur e besuar Zotin, mirëpo prindërit e mjedisi e tjetërsojnë atë, shpirtin e tij të pastër”

Profeti Muhamed a.s.

Jemi në shekullin 21 dhe sot flitet e shkruhet me të madhe se ka filluar një epokë e re e ndryshimeve dhe e transformimeve të njeriut, e jetës dhe e botëkuptimit të tij. Disa e quajtën edhe epokë të re të fesë, në të cilën po hyn njerëzimi. Dhe me të vërtetë, prej ndryshimeve e karakteristikave më të mëdha është rrënimi i botëkuptimit ateist të institucionalizuar dhe hyrje në epokën e re të përparimit të botëkuptimit fetar, si faktor i rëndësishëm i kulturës, që ia hapi dyert njerëzimit në një kohë që shumë njerëz as që e kishin imagjinuar. Përpjekjet gjigante për të krijuar një botë pa njeri e pa Zot dështuan dhe, në këtë mënyrë, lehtësuan kuptimin dhe komentimin e librave të shenjtë të Zotit, në përgjithësi, e të Kur’anit në veçanti. Kapitulli i shkurtër i Kur’anit “Nasr” e përshkruan kështu çështjen e problemit në fjalë: “Kur erdhi ndihma e Allahut dhe çlirimi (ngadhënjimi). Dhe i pe njerëzit që po hyjnë turma-turma në fenë e Allahut.” (Nasr, 1-2)

Nevoja që të gjendet sërish pastërtia dhe vullneti i Shpalljes, sot po bëhet gjithnjë më e dukshme për dy shkaqe: për shkak të rrënimit të sistemit ateist të bllokut lindor dhe për shkak të dekadencës politike e shpirtërore të botës së zhvilluar materialisht.

Siç jemi sot dëshmitarë për dëmet e pasojat shkatërrimtare të shoqëruara me përleshje e gjakderdhje të tmerrshme ndër popujt e bllokut ateist lindor, po ashtu do të jemi përgjegjës nesër, qoftë si pjesëmarrës apo si vëzhgues, për pasojat katastrofave të katastrofës shpirtërore të botës së zhvilluar materialisht.

Si të lirohemi nga ky triumfalizëm dhe njëkohësisht vetëvrasje?

Rëndësia e fesë dhe e besimit në një Zot të vërtetë është forma më e mirë dhe më efikase e çlirimit dhe e shpëtimit të njeriut nga mashtrimet e religjionit të ri bashkëkohor.

Ç’është ky besim i vërtetë? Ç’rëndësi ka dhe si manifestohet ai në jetë? Ndërsa përgjigjja kësaj pyetjeje mund t’i jepet nga disa këndvështrime, unë po flas për besimin (imanin) si pikënisje dhe si forca më vitale për gjetjen e paqes dhe të lumturisë shpirtërore.

Besimi është shpirti i fesë. Ai është mbrojtësi i shpirtrave tanë, të cilët janë të përjetshëm dhe që nga origjina gjakojnë për të Përjetshmin, për të Përkryerin, për Zotin. Shpirti i njeriut vetëm në fe (besim) e gjen qetësinë e vërtetë dhe kënaqësinë absolute. Besimi në Zotin Një dhe shpirtin e pavdekshëm si ndjenjë e zhvilluar e përgjegjësisë për veprat e bëra, e bëjnë njeriun të madh dhe nuk e lënë të kthehet në absurditet e të humbasë në rrugë të gabuar. Besimi është natyra e shpirtit të njeriut, i cili lindi me të dhe e shoqëroi atë vazhdimisht deri në ditët e sotme. Ai është miku i vetëm dhe më i mirë i njeriut, i cili asnjëherë nuk u nda prej tij. Filozofi i njohur grek Plutarku thotë: “Mund të gjejmë qytete pa bedena, pa sundimtarë, pa qytetërim, pa letërsi e pa teatër, por kurrë s’u pa qytet pa tempuj feje e pa banorë që nuk luten.”

“Pati e ka edhe sot turma njerëzish pa shkencë, pa art e filozofi, por asnjëherë s’pati kolektivitet pa fe”, konstaton H. Bergson, njëzet shekuj më vonë.

Njeriu është i lidhur ekzistencialist me Zotin, sepse shpirti i tij sipas natyrës së vet është druajtur nga Zoti. Për këtë arsye ateizmi asnjëherë s’mund të kultivohet dhe të gjallërojë në një shpirt të tillë. Ateizmi është verbal, sipërfaqësor, frazë dhe s’mund të realizohet si një sistem konsekuent përderisa e tërë tradita kulturore e trupëzuar në urtësinë popullore, ligjet, art e letërsi, rrezaton pandërprerë një religjion të qetë e të paimponueshëm.

Ateizmi është iluzion. Iluzioni është mënyra e vetme e pranisë së ateizmit në hapësirat e shpirtit të njeriut.

“E veprat e atyre që nuk besuan janë si valët (nga rrezet e diellit), në një rrafshinë ku i eturi mendon se është ujë derisa kur t’i afrohet nuk gjen asgjë, por aty gjen Allahun dhe Ai do t’ia japë llogarinë e tij. Allahu është i shpejtë në llogaritje” (Nur, 39).

Në këtë mënyrë shembulli i ateistit është si caliku i fryrë nga jashtë, por bosh e i rrënuar nga brenda. Ai vakum në brendësinë e shpirtit të tij nuk e lë të qetë, gjithnjë duke protestuar për çdo shmangie nga natyra e tij e prirur për besim. Pyetjet e problemet janë të shumta e të pazgjidhura, siç janë fshehtësitë dhe enigma e qëllimit të ekzistencës së tij në botë, prejardhja e njeriut, shkaku i krijimit të tij, kush e krijoi dhe e solli nga bota e panjohur, kush do ta zhvendosë nga kjo botë dhe ç’do të ndodhë pas saj? Kush e krijoi një ekzistencë të tillë e plot sekrete e kush e kontrollon atë? Të gjitha këto pyetje që i shtron çdo mendje njerëzore në një moment të jetës së saj, e pushtojnë këtë mendje, duke i krijuar një ankth e kaos të brendshëm, i cili do të përcillet me shqetësime e krizë të identitetit dhe, më në fund, me shkatërrimin shpirtëror, që do të evokonte vdekjen.

Për këtë arsye edhe shumë figura botërore s’mundën ta përballojnë mosbesimin e tyre. Prej tyre po veçojmë dy gjigantë: F. Niçe, filozof i shquar gjerman, i cili dhjetë vitet e fundit të jetës së tij, përjetoi një krizë të thellë shpirtërore. Ai me atë rast tha: “Dua një mësues, më duhet një mësues! A s’ka njeri që sheh më larg se unë? Më duhet një mësues!” Në një gjendje të tillë atë e solli filozofia ekzistencialiste e teorisë mbi ekzistencën e “mbinjeriut” në vend të ekzistencës së Zotit. I dyti është Sartri, i cili u dorëzua në momentin e fundit dhe kërkoi t’i sjellin një prift, i cili do të ndërmjetësonte te Zoti. Shumë njerëz, siç u publikua atëherë në gazetat franceze, ishin të pranishëm dhe dëshmitarë të asaj pamjeje të tmerrshme, kur Satri i tha priftit: “Të lutem, ndërmjetëso te Zoti yt, i cili më mori të parit (shikimin) dhe më paralizoi dorën time të djathtë” (Rushdi Fekkar: “Rënia e gjigantëve”).

Ky konstatim i fundit i Sartrit s’ka të bëjë fare me ateizmin, përkundrazi, ai më shumë është nëmë e heshtur e një shpirti të lodhur, duke kërkuar Zotin, pa mundur ta gjejë. Ky është “ateizëm nga dëshpërimi”.

Këtë disfatizëm të gjigantëve Kur’ani e paraqet me këto fjalë: “E kur ndonjërit i vjen vdekja, ai thotë: “Zoti im, më kthe, që të bëj vepra të mira e të kompensoj atë që lëshova. Kurrsesi (kthim nuk ka) e kjo është vetëm fjalë që e thotë ai, e ata kanë para tyre një perde (distancë periodike) deri në ditën kur do të ringjallen” (Muminun, 99-100).

Këtu njeriu është vetëm një instrument i Hyjnisë, i krijuar vetëm që t’i shërbejë. Njeriu asnjëherë s’është qëllim i vetvetes, dhe gjithsesi s’është kriter i çdo gjëje. Zoti është Ai që i cakton standardet. Normat e Tij janë ligj për njeriun. Fati i njeriut është të jetë i lidhur me Zotin. Së këtejmi njeriu fitoi kuptimin e jetës, krenarinë, statusin e tij kozmik. Kjo është ndërgjegjja fetare në dallim nga ajo ateiste, e cila bën të kundërtën, heq personalitetin e njeriut dhe e lë atë një subjekt pa emër dhe formë, një fakt biologjik. Për ateistin s’ka fshehtësi, sekrete, ai nuk mediton dhe nuk sheh asgjëkund enigma. Ai nuk habitet, nuk mrekullohet, nuk ndjen frikë para të panjohurës. Me fjalë të tjera ai s’jeton me frymën dhe shpirtin. Kur’ani njeriun e tillë e krahason me gurin duke thënë: “Edhe pas (fakteve të qarta) zemrat tuaja u bënë pastaj të forta si guri, e edhe më të forta, sepse ka nga gurët në të cilët burojnë lumenj, e ka disa prej tyre që çahen dhe prej tyre buron ujë, madje disa prej tyre që nga frika ndaj Zotit rrokullisen tatëpjetë (nga maja e kodrës). Allahu nuk është i pakujdesshëm ndaj asaj që veproni ju” (Bekare, 74).

Ja si e paraqet Rozhe Garodi këtë gjendje të mjerueshme shpirtërore të botës së zhvilluar: “Një bashkësi, në veprimtarinë e vet, porsa të ndërpresë pranimin e vlerave absolute nuk mbetet gjë tjetër veçse lufta e vullnetit për pushtet, për kënaqësitë e jetës, për rritje. Kjo është lufta e të gjithëve kundër të gjithëve. Ajo erdhi deri te kjo gjendje. Religjioni i saj i vërtetë është besimi i verbër në zotin e fshehur; ndërsa rritja, që do të thotë të prodhosh gjithnjë e më shumë, gjithnjë e më shpejt, çfarëdo qoftë, të dobishme apo të padobishme, ose madje edhe vrasëse, sikundër janë armët që paraqesin industrinë më rentabël. Ai zot i fshehur është edhe zot i pamëshirshëm: ai kërkon viktima njerëzore” (Rozhe Garodi “Islami i gjallë”).

Prandaj problemi themelor konsiston në atë që njeriut t’i kthehen dimensionet e tij të vërteta njerëzore: besimi në transcedencën hyjnore, në bashkësinë njerëzore dhe vetëdijen mbi përgjegjësinë vetjake. Qëllimi i ardhjes së Librit të Shenjtë, i shpallur i fundit, Kur’anit, dhe Profetit të fundit, Muhamedit a.s., është që ta kthejë njeriun te Krijuesi i tij, Zoti, Një e i Vërtetë, duke u kthyer kështu te vlerat e vërteta.