Mirësjellja dhe respekti – burim dashurie

“Adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë (në adhurim); silluni mirë me prindërit, të afërmit, jetimët, të varfrit, fqinjët e afërt dhe më të largët, me atë që keni pranë, me udhëtarin (që ka mbetur ngushtë) dhe me ata që janë robër nën pushtetin tuaj. Në të vërtetë, Allahu nuk i do njerëzit arrogantë e mburravecë” (4:36).

Këto fjalë të shënuara në Kur’anin Famëlartë, e që janë udhëzime nga ana e Zotit, pra janë udhëzuese për mbarë njerëzimin, veçanërisht për besimtarët myslimanë, duhen zbatuar në mënyrë të përpiktë dhe duke e orientuar adhurimin vetëm ndaj një Zoti të Vërtetë.

Mirësjellja e çdo individi, në mjedisin ku ndodhet e ku jeton, varet sa u është përmbajtur këtyre këshillave, vënia në jetë e të cilave u sjell njerëzve lumturi në jetë.

Mësimet islame përmbajnë këshilla të vërteta, të cilat i ndihmojnë njeriut në përparimin e tij për të shfrytëzuar ligje e fshehtësi të natyrës, të cilat janë në dobi të tij, prandaj kujdesi islam nuk ka të bëjë vetëm me individin, por edhe me rrethin e gjerë shoqëror. Duke ruajtur dhe respektuar nderin e çdo individi, Islami nuk lejon dominimin ndaj njërit e tjetrit.

Zoti thotë në Kur’an: “O ju njerëz, vërtet Ne ju krijuam juve prej një mashkulli e një femre, ju bëmë popuj e fise, që të njiheni ndërmjet vete, e s’ka dyshim se tek Allahu më i ndershmi ndër ju është ai që më tepër është ruajtur (nga të këqijat) e Allahu është shumë i dijshëm dhe hollësisht i njohur për çdo gjë” (49:19).

Në një hadith thuhet: “Dashuria ime, – thotë Zoti, – u është garantuar atyre që shoqërohen, ndihmohen e duhen mes njëri-tjetrit”. Atëherë sipas këtij hadithi, që është në rangun e një verseti, kuptojmë se besimi i drejtë ndaj Zotit kërkon ndihmë reciproke midis krijesave të një Zoti, e në radhë të parë, mirësjelljen e njeriut.

Zoti përmend se në shoqërinë e dy personave të sinqertë, i treti jam Unë; nëse njëri prej tyre mashtron tjetrin, atëherë Unë largohem nga ata.

Mirësjellja, si virtyt i lartë njerëzor, e bën njeriun të dijë e të kuptojë vlerën e njeriut pa dallim përkatësie, si fëmija ndaj prindit, dhe anasjelltas, si i pasuri, i varfri, i vjetri, i riu, mashkulli apo femra, punëtori apo kryepunëtori, kanë një Krijues, dhe Atij do t’i kthehemi. Dijetari i njohur Hasan el-Basri, në një rast në mesin e shokëve të tij, shprehu këtë mendim: “Do të ishte fat i madh sikur të mos ishim krijuar, por meqë jemi krijuar, fat i madh do të qe sikur mos të vdisnim. Por, mbasi duhet të vdesim, fat i madh do të ishte sikur të mos ringjallemi, por mbasi kemi për t’u ringjallur, fat do të qe që të mos jepnim llogari për jetën tonë. Por meqë do të japim llogari para Krijuesit, do të ishte fat i madh të dënohemi. Fati më i madh do të ishte që dënimi të mos ishte i rëndë!”

Kushdo mund të gabojë, veçanërisht ndaj vetes, por gabimi ndaj tjetrit është gabimi më i madh. Besimtari i ndershëm, mirësjelljen, me të cilën mbjell dashuri njerëzore, gjithmonë e ka në vëmendje, pavarësisht se ku jeton.

Njeriu, me sjelljet e tij të mira, në përputhje me dispozitat e Kur’anit dhe të Sunetit, përveçse arrin dashurinë e Zotit, është i çmueshëm edhe për shoqërinë të cilës i përket.

Një ndër kuptimet e versetit të larpërmendur është edhe mirësjellja me udhëtarin dhe bashkudhëtarin. Muhamedi a.s. na këshillon: “Para se të udhëtoni zgjidhni shokun e mirë, por njëri prej tyre të bëhet udhëheqës, që të ketë mirësi, urtësi e butësi, për të arritur kënaqësinë e Zotit.”

Profeti a.s. ka thënë: “Ruajuni nga dyshimi, sepse të shfaqurit e dyshimit (mosbesimit) është paraqitja më e shëmtuar. Mos lejoni që ndonjëri prej jush të përgojojë shokun që nuk është i pranishëm, mos e cenoni njëri-tjetrin, të jeni të përkushtuar ndaj Zotit.”

Porosia e njerëzve të urtë është: “Të keni kujdes se me kë po shoqëroheni, si në punë ashtu edhe në rrugë”. Shkak i zakonshëm i mossjelljes së mirë ndaj njerëzve është mendjemadhësia, për të cilën edhe Kur’ani në shumë versete na e tërheq vëmendjen, sepse mendjemadhësia e bën njeriun ta ndiejë veten superior ndaj të tjerëve, t’i zhvlerësojë veprat e tyre, t’i nënçmojë autoritetin dhe karakterin e tyre. Nëpërmjet mendjemadhësisë, ai përpiqet ta lartësojë e ta mbiçmojë veten, duke menduar se është i pazëvendësueshëm dhe se vetëm ai ka përparësi në çdo gjë në këtë jetë. Nga Pejgamberi a.s. mësojmë se, “Te Zoti të gjithë njerëzit janë të njëjtë. Më i miri është ai që përulet dhe sillet mirë me të tjerët dhe se vetëm Zoti është i madh.”

Qëndrimi i sinqertë ndaj Zotit është një nga kushtet që i jep forcë dhe fuqi njeriut në mënyrë që të ruhet nga veprat e shëmtuara, të cilat Krijuesi i përbuz dhe për shkak të të cilave njeriu bie në pamëshirshmërinë e Tij. Profeti Ibrahim a.s. thirret me mbiemrin Halilullah (mik i ngushtë i Allahut), por, megjithatë, duke qenë i vetëdijshëm se mund t’ia kalojë mirë vetëm ai që në këtë jetë ka mbajtur qëndrim të sinqertë ndaj Allahut xh.sh., i drejtohet Atij me këtë lutje: “E mos më turpëro ditën kur do të ringjallem. Ditën kur nuk bën dobi as malli, as fëmija. (Bën dobi) Vetëm kush i paraqitet Zotit me zemër të shëndoshë” (26: 87-89).

Profeti Muhamed a.s. ka folur shumë në lidhje me sinqeritetin me gojë e vepra. Këtu po përmendim vetëm disa: “Zoti nuk e shikon formën tuaj të jashtme (trupin, fizionominë, ngjyrën apo veshmbathjen), por shikon zemrat tuaja (qëllimet dhe synimet gjatë punëve, në ç’mënyrë bëhen ato dhe për dashurinë e kujt); “Janë tri grupe njerëzish, që s’do të largoheshin lehtë nga rruga e drejtë: ata që bëjnë vepra të mira, por kryesisht vetëm për Zotin, ata që nuk ngurrojnë t’u japin këshilla udhëheqësve dhe përfaqësuesve të myslimanëve, dhe ata që u përmbahen normave jetësore, të cilat garantojnë fuqinë e bashkësisë islame. Për këta njerëz Allahu xh.sh. ka kujdes të veçantë dhe lutjet e tyre i pranon.”

Pra këto ishin disa udhëzime prej Zotit xh.sh. dhe Muhamedit a.s. për ta gjetur më lehtë rrugën e drejtë dhe këto këshilla janë të vyera për çdo individ, familje, shoqëri dhe, aq më tepër, për udhëheqësit e shtetit, e sidomos të shtetit tonë.