Flitet për periudhën pa profet. A mos jemi ne njerëz të një periudhe të tillë? Cili është konkluzioni për periudhën pa profet?

Periudhë pa profet quhet periudha boshe mes dy profetëve. Kur flitet për këtë gjë, më shpesh atakohet periudha mes Hz. Isait dhe Profetit tonë. Ajo është periudha kur parimet e sjella nga Hz. Mesihu qenë harruar, kur rrezet e dritës së tij nuk patën arritur gjer te profeti ynë, kështu që njerëzit në atë periudhë patën jetuar në errësirë. E thënë ndryshe, me që dritat e Hz. Mesihut e të Profetit tonë nuk qenë takuar me njëra-tjetrën ose nuk qenë bërë vazhdim i njëra-tjetrës, mes tyre pati mbetur një periudhë e errët që quhet periudhë pa profet dhe njerëzit që kanë jetuar në të, quhen njerëz të periudhës pa profet.

Njerëzit e kësaj periudhe as fenë e sjellë nga Hz. Mesihu e patën kuptuar plotësisht dhe në origjinalitetin e vet, as patën mundur të përfitonin prej dritës dhe të fshehtave të saj, dhe as patën mundur të përparonin duke ecur nën tufën e rrezeve ndriçuese të revelacionit e t’i afroheshin Profetit tonë. Por ekziston opinioni i përgjithshëm se, nëse këta nuk kanë adhuruar ndonjë statujë a idhull, nëse nuk e kanë bërë atë për zot, do të falen edhe pse nuk i kanë besuar Allahut. Edhe prindët dhe gjyshi i Profetit janë njerëz të një periudhe të tillë, por, sipas besimit të përgjithshëm si më sipër, është e sigurtë se do ta meritojnë faljen. Në një hadith, porosi të tij, Profeti ka thënë se i ati dhe e ëma janë ngjallur e i kanë pohuar besimin e tyre. Megjithëse ky hadith është i dobët përsa u përket kritereve të njohura që duhet të plotësojë një hadith, është pranuar nga një novator i madh si Imami Sujutiu që është takuar mbi njëzet herë me Profetin në gjendjen e gjysmëgjumit dhe gjysmëzgjimit; ky thotë se i ati dhe e ëma e të Dërguarit të Allahut kanë besuar dhe kanë shpëtuar. Ç’është e vërteta, një radhë, Imam b. Husajni e pati pyetur kështu Profetin: “Cili është më i dobishëm, ti apo babai yt?” Dhe Profeti i qe përgjigjur: “Edhe babai yt, edhe babai im janë në xhehenem!” Vetëm se kjo shprehje i përket vetëm kohës kur është thënë, se, më vonë, Profeti pati shkuar te varret e prindërve dhe i qe lutur Zotit t’i fuste ata në ummetin, bashkësinë e tij. Kjo lutje qe pranuar nga Zoti, e ëma dhe i ati i Profetit patën shprehur besimin e tyre dhe qenë futur në bashkësinë muhamediane.

Në të vërtetë, as që është e nevojshme që, përsa i përket përgjigjes që përbën bazë për subjektin në fjalë, kjo çështje të mbështetet në këtë hadith, sepse nuk ka as edhe një provë që qoftë nëna Amine, qoftë edhe babai i nderuar i profetit të kenë adhuruar ndonjë idhull. Është një e vërtetë e njohur se në atë periudhë ka pasur monoteistë të ndryshëm që kurrë s’kanë adhuruar idhujt, por kanë jetuar sipas fesë së profetit Hz. Ibrahim. Edhe këta janë njerëz të periudhës pa profet. Të gjithë njerëzit e asaj periudhe janë të shpëtuar vetëm nëse nuk kanë adhuruar idhujt, kështu që do të shkojnë në xhenet. A mund të përjashtoheshin, atëherë prindët e Profetit?

Gjithashtu, Allahu, i cili nuk çon dëm asgjë, duke mos çuar dëm as atomet dhe elektronet e përdorur në ndërtimin e trupit të njeriut, do t’u japë vlerë atyre në jetën tjetër me përdorimin në ndërtesën e përhershme të asaj jete; Allahu, i cili është i pastër nga kotësitë dhe shpërdorimet, a mund t’i humbasë e t’i hedhë në xhehenem prindët e Profetit që e patën sjellë atë në jetë?

Ashtu siç shënuam edhe më sipër, nuk do të çohen dëm, nuk do të humben as njerëz të tjerë që patën jetuar në atë periudhë, të tillë si Zejd bin Amri (ungji i Hz. Omerit) dhe Varaka b. Nevfel. Ata e patën ndjerë në ndërgjegje Allahun një e të vetëm dhe e patën besuar. Ndoshta ata nuk ishin në gjendje të thoshin “Allahu im”, madje mund të mos ta njihnin këtë emër, por i besonin një Zoti unik dhe atij ia drejtonin lutjet. Aq ishte zbutur atmosfera afër ardhjes së Profetit, saqë presioni i lartë që paralajmëronte dhe e shoqëronte atë, sikur i kishte mbështjellë ata në klimën e tij. Sikur po afrohej një shi dhe ata shpirtra të lartë, me ndjenja si instrumenta meteorologjikë ndër duar, e parashikonin atë dhe u jepnin sihariqin njerëzve përqark. Ekziston shpresa se i Dërguari i Allahut që e ka aq të gjerë atmosferën e tij të ndërhyrjes për falje, nuk do t’i harrojë këta njerëz që e bënë me gjithë shpirt Atë perspektivë të së ardhmes së tyre, do t’i kapë për dore në jetën e pasosur, do t’i ngjisë në botën e vet të ndriçuar e të lumtur, duke u bërë pretekst për lumturinë e tyre të amshuar. Ne shpresojmë se, ashtu si këta persona konkretë, do të shpëtojnë edhe njerëz të tjerë të periudhës pa profet nëse nuk kanë pasë adhuruar idhujt. Ky është aspekti që sheh nga e djeshmja e kësaj çështjeje. Është edhe aspekti që sheh nga e sotmja, që është edhe specifika e kësaj pyetje.

Po qe se do të shihnim kah ato çka thonë librat e teologjisë, do të ishte mjaft e vështirë t’i thoshim kohës sonë periudhë pa profet dhe njeriut të sotëm, njeri i periudhës pa profet. Ndërkaq, duke lënë mënjanë mënyrën e zgjidhjes së kësaj çështjeje, një konkluzion i tillë do të ishte mungesë respekti edhe ndaj pikëpamjes së sunnitëve, edhe ndaj mëshirës së gjerë të Providencës Hyjnore.

Ne (sidomos vende të tjera) njohëm një periudhë të tillë kur dielli i Islamit qe shuar fare, kur emri i bukur i të Dërguarit të Allahut qe fshirë nga zemrat dhe çdo gjë e vënë në shesh në emër të dijes e të shkencës, përdorej si një gjuhë gënjeshtare për të mohuar Zotin. Në vend që nga çerdhet e dijës e të shkencës të shpërthenin ngjyrat e pazvetënueshme të mjeshtërisë hyjnore, ekspozohej portreti i shëmtuar prej dordoleci i mohimit. Shkenca që me një mijë e një urtësitë e saj duhej t’i shërbente si mbështetje besimit, kryente detyrën e dinamitit pothuaj për të kthyer në gërmadhë kalanë e besimit. Ja, kështu, rinia e përfshirë nga vorbulla e blasfemisë dhe perversitetit, e pati harruar krejtësisht rrugën e faltores. Një kastë minore që pati shtënë në dorë katedrat shkencore, i pati mbyllur sytë ndaj gjërave që përbënin krenarinë e kombit të vet ndërsa këndonte vazhdimisht këngën e perëndimit. Dikush, me anë të teorisë së evolucionit prishte pikëpamjet e njerëzve tanë mbi natyrën dhe krijimin, kurse dikush tjetër, me anë të libidos së Frojdit tregonte se trutë dhe shpirti i popullit lidheshin me seksin dhe përpiqeshin ta zgjidhnin çdo gjë brenda një bote epshesh. Dikush tjetër, me filozofinë e endacakërisë e të revoltës, e nxiste popullin drejt konfrontimit dhe konfliktit. Secili nga këto sisteme e fusnin nën gëthapë popullin tonë dhe popujt e tjerë që kishin të njëjtën vijë me ne, herë kolektivisht e herë individualisht, e helmonin, e largonin nga origjina e vet dhe e kthenin në një turmë endacake. Për vite të tëra, gazetat, revistat dhe librat bënë të fryjë kjo erë skaj më skaj vendit. Nisur nga kjo, njeriu ynë i ditëve të sotme nuk mund të pranohet krejtësisht jashtë periudhës pa profet. Mendimi i kundërt do të thotë të mbyllësh sytë ndaj ngjarjeve e realitetit.

Duke përcjellë njërën prej ngjarjeve të përjetuara në atë periudhë, kërkoj të tregoj se ç’gjërave ishte i detyruar t’u nënshtrohej brezi i asaj kohe. Një shok po bisedonte me të rinjtë. Një çast dhe ecuria e bisedës së filluar me shpjegimin dhe kritikën e çështjeve sublime, rrëshqet në diskutimin e ndodhive të ditës. Radhiten një e nga një bëmat dhe gjërat që kërkon të bëjë blloku komunist. Njëri prej të rinjve që po ndiqte bisedën, hidhet me emocion duke thënë: “Duhet t’i therim ata njerëz, t’i vrasim të gjithë, t’i bëjmë copë-copë!” Ndërkaq, një i ri tjetër që kish qëndruar në një qoshe dhe dëgjonte i përqendruar dhe me dëshirë çka thuhej dhe që për herë të parë thithte një atmosferë të tillë, i përgjigjet këtij të riu po me emocion dhe me shqetësimin e njeriut që sheh se diku ka rënë zjarri: “O vëlla, po thua se duhet t’i vrasim! Mirë, po a e di se po ta kishe bërë dje këtë gjë, bashkë me të tjerët do të kisha shkuar edhe unë si një i pafat? Sepse dje edhe unë kam qenë midis tyre. Kurse sot ja ku jam, mes shokësh të dëlirë… Nga dje në sot kam kapërcyer një distancë sikur të isha ngjitur nga toka në qiell. Dhe mund t’ju siguroj duke u betuar se midis njerëzve që përbëjnë atë që ju e quajtët front armik, ka me mijëra njerëz si unë që presin shpëtim. Ata nuk presin shpullë prej jush, por dhembshuri. Po ua zgjatët dorën, do të bëhen edhe ata si ju. Cila është detyra themelore, të vrasësh, apo të ringjallësh?” Këto fjalë i prekën shumë të pranishmit. Po, të tillë brez njohëm ne dhe zemra na lotoi gjak përballë perversitetit të tyre. Një shumicë e tyre qenë krejt të pafajshëm. Qenë mbërthyer tek negativja, sepse s’e njihnin pozitiven. Të mos i quash këta njerëz të periudhës pa profet, personalisht më duket t’i kundërvihesh mëshirës së gjerë të Zotit…

Tek Buhariu dhe Muslimi përcillet një ndodhi e tillë. Kishte mbaruar lufta dhe ishin sjellë robërit. Mes tyre ishte edhe një grua. Gruaja vrapon majtas e djathtas, kap dhe merr në gjoks çdo fëmijë që sheh. Por, kur e kupton se fëmija s’është i veti, e lëshon dhe vihet prapë në kërkim. Këtë pamje e ndjek me sy të përlotur edhe i Dërguari i Allahut. Më në fund, gruaja e gjen fëmijën e vet dhe e përqafon me një dhembshuri që e ndjen gjer në palcë. Mbreti i Fjalës u tregon gruan njerëzve që ka përreth dhe pyet: “A mund ta hedhë kjo grua në zjarr fëmijën e vet që po e përqafon me kaq dhembshuri?” “Jo – i thonë ata – kjo grua e dhembshur kurrë nuk mund ta hedhë në zjarr fëmijën!” Dhe i Dërguari i Allahut, me një shprehje që rrezaton urtësi, u thotë: “Allahu (xh.xh.) është më i dhembshur se kjo grua!”

Edhe ne jemi të detyruar të mendojmë pak me mirëkuptim. Duke thënë këtë, mirëkuptimi ynë s’duhet të tejkalohet duke treguar më tepër mëshirë se mëshira hyjnore e të shkojë deri atje sa të pandehet se po marrim përsipër të dhurojmë xhenetin. Çështjen kërkojmë ta shohim nga këndvështrimi i parimeve të përgjithshme të sunnizmit dhe me objektivin e pohimit “Inne rahmeti sebekat ala gadabi”, “Mëshira Ime e kalon ndëshkimin Tim!”

Kjo çështje ka, gjithashtu, edhe aspektin e saj që sheh ka ne, gjë që është shumë e rëndësishme. Ne nuk mundëm t’ua parashtronim të vërtetat të rinjve tanë në atë trajtë që t’i kënaqte ata. Edhe të rinjtë tanë i nënvleftësuam, edhe të rinjtë e botës që janë nevojtarë për mesazhet tona më tepër se për ajrin e ujin. Kur i krahasojmë punën dhe përpjekjet tona me zellin e përpjekjet e sahabeve, pasuesve të Profetit, që arritën t’i bëjnë të njohura për një kohë të shkurtër anekënd botës të vërtetat që kemi nëpër duar, si dhe të pasardhësve të tyre, e kuptojmë akoma më mirë se në ç’përtaci dhe pasivitet jemi mbërthyer ne. Ata natë e ditë patën kërkuar zemra nevojtare për të vërtetën duke e bërë këtë gjë ideal dhe synim të jetës së tyre! Këtu prapë nuk do të kaloj pa përcjellë një ngjarje që i ka ndodhur një shokut tonë.

Shoku kishte shkuar në Gjermani. Atje kryente detyrën e interpretit të të vërtetave. Erdhi një ditë dhe pronari riosh i shtëpisë ku rrinte shoku ynë, mbeti nën ndikimin e portretit të pastër të tij dhe hyri edhe ai në rrethin e dritës. Çdo ditë që kalonte, i shtonte njohuritë dhe bënte edhe një hap tjetër në jetën shpirtërore. Një ditë, duke biseduar me shokun tonë që ishte bërë pretekst për orientimin, hyrjen e tij në rrugë të drejtë, i thotë:

“Për Zotin, të dua shumë, sepse u bëre pretekst për shpëtimin tim. Por, në të njëjtën kohë, edhe më vjen keq që u njohëm si vonë, sepse, po të kishe ardhur dy-tre muaj më parë, do të kishte hyrë në udhë të drejtë edhe babai im. Ai që pati kaluar një jetë të pastër përsa u përket vlerave morale, për fat të keq shkoi pa u njohur me figurën e bukur të Islamit. Dhe kjo sepse ti erdhe vonë…”

Në të vërtetë, kjo është thirrja e të gjithë botës drejtuar muslimanëve. Dhe, në këtë rast, po e pyesim veten: A mundëm ta kryejmë, vallë, ne detyrën që na takon si muslimanë? Nëse jo, kjo do të thotë se ka shumë gjëra për të cilat do të na kërkohet llogari…