A ka ndryshim mes dashurisë së profetit tonë ndaj bashkësisë së vet dhe dashurisë së profetëve të tjerë ndaj bashkësive të tyre? Veçanërisht, a ka dallime në dashurinë e tij ndaj individëve të bashkësisë së vet? A mund ta sqaroni?

Pyetja përmban disa nënçështje. Fillimisht, duke shënuar tërë profetët e tjerë, ndryshimi midis dashurisë dhe afërsisë së tyre ndaj bashkësive të veta, nga njëra anë, dhe dashurisë së Profetit tonë (s.a.s.), nga ana tjetër; pastaj kërkohen njohuri mbi afërsinë dhe dashurinë e ndryshme të treguar ndaj individëve të veçantë nga KryeProfeti i të dy Botëve.

Çdo profet e do bashkësinë e vet. Me këtë kuptohet herë dashuria vetë, herë koncepti i dhembshurisë. Të dyja këto ekzistojnë tek të gjithë profetët në nivelin më të lartë. Veçse, siç diskutohen ndryshimet në gradët e Profetëve, po ashtu këto ndryshime vihen re edhe në ndjenja e mendime. Mbështetur mbi këtë të vërtetë, dashuria dhe afërsia, që janë të pranishme tek të gjithë profetët, janë të pranishme në nivelin më të lartë tek Profeti ynë i nderuar, në mënyrë që, Providenca Hyjnore (xh.xh.), me synimin vetëm për të treguar këtë dashuri dhe afërsi tek Profeti, ia ka kushtuar atij emrat e vet duke e quajtur të Dërguarin e Vet Mbrojtës, Mëshirues. Ja, pra, para besimtarëve një monument i tillë dashurie dhe dhembshurie është Ai! Përsëri, tek Ai ka një dashuri dhe dhembshuri të tillë që, kur lindi, pati thënë njerëzit e mi, bashkësia[1] dhe, aty ku të gjithë profetët e të gjithë prijësit do të thonë vetë[2], ai do të thotë njerëzit, njerëzit e mi!

Shihni ç’është kjo dashuri dhe dhembshuri: nga ajo majë ku pati arritur me anë të miraxhit dhe nga ajo pjesë përfitimi e lartë, e pamundësuar për askënd tjetër, qe kthyer prapa për të gëlltitur vuajtjet dhe ankthet e kësaj bote, vetëm e vetëm për ta shpëtuar bashkësinë e tij, duke i kapur për dore njerëzit e tij, për t’ua bërë të mundur edhe atyre shijimin e një udhëtimi të tillë.

E tija është një dhembshuri e tillë që, kur engjëlli, i zemëruar në kulm ndaj atyre që e qëllojnë me gurë Profetin dhe e lënë me trupin tërë gjak, i thotë: “Më lejo t’ua hedh këtë malin mbi kokë!” Ai i përgjigjet: “Jo, nuk dua, po qe se gjer në kiamet qoftë edhe një nga barku i tyre do të futej në bashkësinë time…”

Ja, pra, në këtë kuptim, dashuria dhe dhembshuria e tij janë aq të larta, sa të mos krahasohen me asnjë profet tjetër. Jeta e tij historike është si një copë e qëndisur me qindra shembuj dashurie dhe dhembshurie. Kurse aspekti hyjnor i çështjes është diçka pamundësisht e konceptueshme prej nesh.

Këtu, pa kaluar në dallimin e dashurisë midis pjesëtarëve të bashkësisë së vet, të Profetit tonë, të flasim për një rregull të vlefshëm për të gjithë profetët. Çdo profet do midis bashkësisë së vet ata që janë më të lidhur mbas çështjes së tij profetike. Ky është një rregull i përgjithshëm nga i cili nuk përjashtohet as i Dërguari i Allahut, sepse qëllimi i ardhjes në botë i të gjithë profetëve, është identiteti i shpalljes dhe i përhapjes së ideve të profetësisë përkatëse. Ata nuk u lënë trashëgim pasardhësve as pasuri e as pozitë. I vetmi trashëgim janë feja e shpallur dhe bazat e saj, kështu që, së pari, sipas radhës, për profetin do të jenë më të dashur ata persona që do t’i dalin për zot fesë së tij.

Zotëria i Gjithësisë, në një porosi të tij, urdhëron kuptimisht kështu: Po ju lë dy gjëra: Kuranin, librin e Allahut, dhe familjen time[3]. Kjo zgjedhje nuk është vetëm kah afërsia e krushqisë. Në të ka një të fshehtë të hollë dhe i Dërguari i Allahut e nxjerr në pah familjen e tij mbi këtë të fshehtë. Sepse familja profetike është ajo që, në mënyrë të natyrshme, po i del për zot Librit të Allahut, të Dërguarit të Allahut (s.a.s.) dhe atyre çka solli ai. Është pikërisht kjo arsyeja që, në periudhat e mëpasme, t’u dilje për zot këtyre, ishte njëlloj si t’i dijle për zot fesë. Ja, pra, mbi bazën e kësaj urtësie ai e nxjerr më shumë në pah familjen e tij.

Nga ana tjetër, trashëgimtarët që përfaqësuan kauzën e të Dërguarit të Allahut dhe që i dolën për zot idesë së profetësisë, qenë persoalitete të tillë, si Hz. Ebu Bekri, Hz. Omer, Hz. Osman dhe Hz. Ali (Allahu qoftë i kënaqur me të gjithë ata!). Këta janë trashëgimtarët e vërtetë të Profetit tonë.

Nisur nga kjo pikë, ata që i dolën zot në plan të parë kauzës profetike të Profetit tonë, janë Pasuesit e nderuar të tij[4]. Edhe më vonë, në periudha të ndryshme, kanë qenë të afërmit e rrjedhur nga ai brez i dlirë ata që, duke e përfaqësuar Islamin në formën më të lartë, u kanë fryrë jetë ndjesive me teqet dhe qoshket.

Në çdo periudhë që të jetë, ata që i dalin për zot trashëgimit të vërtetë të të Dërguarit të Allahut (s.a.s.), konsiderohen si më të afërtit e tij dhe njerëz të familjes së tij.

Kjo është arsyeja që, njerëzit e një bashkësie, e cila në ditët tona u del për zot këtyre shërbimeve, konsiderohen trashëgimtarët e profetit. Dhe kjo është e drejtë, përderisa ata janë trashëgimtarë të kauzës profetike.

Po qe se çështja do të vështrohej nga ky pozicion, nuk do të ekzistonte ndonjë ndryshim midis Hz. Ebu Bekrit dhe një pasuesi, sepse të gjithë do të ishin trashëgimtarë të kauzës profetike. Mirëpo, në fakt, në virtytin personal specifik, sikur të bëhej një e gjithë bashkësia, s’do të barazohej dot me Hz. Ebu Bekrin (r.a.)!

Kjo do të thotë se, kush jetoi brenda shekullit dhe periudhës së Profetit ose në shekujt e mëvonshëm, i del për zot kauzës profetike në ato përmasa që t’i ketë dalë, do të jetë i denjë për dashurinë e të Dërguarit të Allahut (s.a.s.), po në ato përmasa.

Ashtu sikurse me të fshehtën “Ve mâ ala Rasuli il’le’l belâğ”, detyra që u takon profetëve është vetëm shpallja, po ashtu, në të njëjtën formë, atyre që do t’i vinin supet kësaj pune pas tij, do t’u përkiste vetëm detyra e shpalljes, njoftimit. Po ashtu, çka do të na përkiste neve në këtë moment, do të ishte që, duke lidhur duart pas tij me përulësi, të thoshin detyra jonë është vetëm njoftimi! Si pasojë e lidhjes pas Tij me pozicionin e një forme të tillë, mund ta pranojmë se jemi ndër më fatbardhët e kësaj bote.

Dhe tani, ju lutem të drejtoni vëmendjen tuaj në një aspekt tjetër të çështjes.

Gjendja e personave trashëgimtarë, të bërë të tillë, duke parë dritën profetike të Profetit tonë (s.a.s.) dhe duke u formuar në atmosferën e tij të përshndritshme, është shumë e ndryshme nga e të tjerëve. Kjo është mjaft normale. Sepse ata e panë personalisht Profetin tonë (s.a.s.), përfituan nga dituria e tij, u njohën me të gjitha situatat që kaloi ai; me klimën e reshjeve rrëke të Revelacionit; freskinë drithëruese të Revelacionit e ndjenë gjer në palcë. Dhe u përgatitën nga ai mësues dhe mjeshtër i famshëm. E po qe kështu, edhe afërsia e ushqyer ndaj tyre nga ana e Profetit tonë (s.a.s.), si kujdesi i treguar për ta, duke i trajtuar të vyer, lavdërimi e dekorimi me shprehje të tilla si “kush i shan pasuesit e mi, s’është nga të mitë”; “pasuesit e mi janë si yjet në qiell”, – të gjitha këto janë forma më e mirë e sjelljes dhe e shprehjes, që i kanë hije një përmendoreje mirësie si Ai. Mes njerëzimit ishin ata që e deshën Atë më shumë. Edhe i Dërguari i Allahut (s.a.s.) iu përgjigj kësaj dashurie: Ai i deshi ata të gjithë.

Veçanërisht me këto sjellje e veprime, Profeti u jepte mësim urtësie e metode atyre që do të vinin pas tij dhe do të udhëhiqnin bashkësitë.

Në çdo periudhë e në çdo epokë, duhen trajtuar me përparësi ata që qëndrojnë në plan të parë, që përpiqen e luftojnë, që s’duhen parapëlqyer të tjerët para tyre.

Ky është një borxh besnikërie. Edhe në këtë aspekt, i Dërguari i Allahut (s.a.s.) qëndron mbi të gjithë njerëzit. Nuk mund të tregohet një tjetër njeri më besnik se ai.

Pasuesit që i kishin shkuar dhe e kishin pyetur “kë do më shumë”, kishin marrë përgjigjen: “Aishen”! “E pata fjalën për burrat”, – kishte vazhduar pasuesi. Dhe ai ishte përgjigjur: “Tim atë”!

Ma merr mendja, se s’është e nevojshme të shpjegoj këtu ndryshimin ndërmjet dashurisë dhe ngarkesës me detyrë. Ai zotëronte një zgjuarsi të paparë në përdorimin me vend të çdo dhuntie. E dinte shumë mirë se si t’i përdorte këto dhunti për çdokënd. E dinte në atë mënyrë, sa nga historia nuk njohim të jetë provuar e kundërta. Njeriu që zgjidhte për një punë të caktuar, ishte njëri nga ata që, midis të tjerëve, pa diskutim, e përfaqësonte më mirë çështjen në fjalë.

Siç ishte Kryeprofeti i të dy Botëve një njeri me krijim të porositur, edhe personat që iu bënë pasues, në përmasat e tyre, ishin me krijim të porositur. Kjo ka këtë kuptim: Profeti ynë (s.a.s.) kishte ardhur në botë si profet qysh në lindje. Sepse, përfshirë edhe periudhën e fëmijërisë, gjithë sjelljet e tij janë cilësisht të tilla, që do të mbështesin periudhën e mëtejshme. Për shembull, në një kohë kur njeriu i injorancës shëtiste lakuriq, siç qe lindur prej nëne, përveç një rasti të vetëm, ai s’qe zbuluar mbi gju. Edhe në atë rast të vetëm, i pati ardhur engjëlli dhe i kishte tërhequr vërejtjen. Prandaj, edhe pa iu komunikuar ende detyra profetike, në rrethinat e Mekës, kur bëhej fjalë për virtyt, nder e turp, emri i parë që u vinte ndërmend njerëzve, qe emri i tij. Ishte mishërimi i dëlirësisë. Nuk kishte rënë kurrë në mëkat. Nuk kishte tjetër mbi të në mbajtjen e premtimit, në besnikëri, në drejtësi, në mbajtjen e fjalës dhe në të qenit i sigurt në amanet. Një emër tjetër i tij ka qenë Emin[5]. Jetoi një jetë krejt të pastër. E la këtë botë duke qenë krejt i pastër. Sa kuptimplote janë fjalët e fundit që i drejtoi miku më i afërt, Ebu Bekri, i ardhur nga Medina, me të dëgjuar për vdekjen e tij: “Edhe jetën të pastër e të ndritshme, edhe kufomën të pastër e të ndritshme i pate, o i Dërguar i Allahut”! Në të njëjtën kohë, këto fjalë karakterizonin, në një fjali të vetme, jetën e të Dërguarit të Allahut nga fillimi në fund. Ai i pati hapur sytë në këtë botë me pafajësinë e një fëmije; me jetën e lartë që pati jetuar, ia pati arritur pafajësisë së një engjëlli dhe, nga lartësia marramendëse ku qe ngjitur, pati fluturuar tutje.

Kjo është arsyeja që, midis gjithë atyre shpifjeve që i bënë të Dërguarit të Allahut, politeistët e Mekës nuk mundën të fusnin qoftë edhe një fjalë të vetme qortuese për moralin e tij të kulluar, ndërsa vazhduan të bëjnë shpifje që nuk do t’i pranonte një njeri me mend në kokë; i thanë magjistar, i thanë poet, por askush nuk mundi ta akuzonte për gënjeshtar, për të lëkundshëm ose të ngjashëm me këto. Në një aspekt, Providenca hyjnore (xh.xh.), moralin e tij të kulluar e përdori si shpullë për t’u mbyllur gojën politeistëve, për t’i detyruar të heshtin.

Ai kishte ardhur për të përfaqësuar një kauzë të madhe. Edhe ata që do të bëheshin bashkësia, pasuesit dhe shokët e tij, si njerëz, do t’i vinin supet të parët një kauze të tillë. Providenca hyjnore (xh.xh.), i krijoi posaçërisht, me cilësinë dhe përgatitjen për t’ia dalë mbanë kësaj pune. Po, ata ishin njerëz të posaçëm, të porositur.

Mendoni se kur Halid b. Velidi mori pjesë në luftën e Mu’te-s, s’kishte as dy muaj që ishte bërë mysliman. Ishte futur në luftë si luftëtar i thjeshtë. Atë ditë emri i tij nuk ndodhej midis emrave të komandantëve. Ishin përmendur Zejd b. Harithe, Xhafer b. Ebu Talib dhe Abdullah b. Revah dhe ishte thënë: ‘Po qe se edhe atij i ndodh gjë, flamurin ta marrë një shpatë ndër shpatat e Allahut”!

Në Mu’te, numri i myslimanëve ishte tre mijë, kurse armata bizantine ishte 66 herë më e madhe, domethënë dyqind mijë vetë. Të kthehemi në Medine! Veçse Zejdi iu ngul para atyre. Ashtu siç nuk ishte kthyer prapa gjatë gjithë jetës, edhe këtu s’do të kthehej. Ajo ishte një bindje që kishte marrë formë. Kryeprofeti i të Dy Botëve i kishte thënë që të martohej me Ummi Ejmenin, një grua në moshë të s’ëmës dhe ai kishte pranuar pa u lëkundur. Në Taif iu bë mburojë Profetit para gurëve që e qëllonin dhe trupi i qe larë në gjak. Atë ditë ishte komandanti i një ushtrie. Edhe nëse çështja ndryshonte në përmbajtje, thelbi i saj, jo. Ai vazhdonte të tregonte bindje. Bulëroi si luanët. Sado i madh të ishte numri i armiqve, nuk do të kthehej pas, sepse kishin marrë urdhër nga i Dërguari i Allahut (s.a.s.)!

U luftua për gjashtë ditë rresht. Në ditën e gjashtë kishin rënë dëshmorë të gjithë komandantët. Kur flamuri do të binte në tokë, e kishte kapur një ushtar që kishte filluar të kërkonte të zotin kujt i takonte dhe ia kishte zgjatur Halidit. Por Halidi s’kishte dashur ta merrte, duke i thënë: “Ti je bërë mysliman para meje, je më i denjë se sa unë”! Pastaj, pas këmbënguljeve të ushtarit, e kishte marrë. (Të gjitha këto ngjarje i Dërguari i Allahut ua tregonte pasuesve ne Medine. Po, qante me ngashërim dhe ua tregonte.)

Halid b. Velidi pat bërë atë ditë një punë të madhe. Edhe pse disa thonë që Mu’te nuk është fitore, ajo është fitore, është legjendë. Dhe këtë fitore e pat mundësuar Providenca Hyjnore (xh.xh.) me dorën e Halidit (r.a.).

Atë natë e pati ndarë ushtrinë në 7-8 pjesë. I pati ndërruar krahët në të djathtë në të majtë, të djathtën në të majtë. Paravijën e kishte nxjerr prapa, prapavijën-përpara. Disa grupe i caktoi me detyrë të veçantë. Do të shkonin fshehurazi drejt Medinës dhe, të nesërmen, kur të ktheheshin, duke u rënë dajreve e trumpetave, të jepnin përshtypjen e një force të re të ardhur nga Medina.

Ajo çka thotë ai, zbatohet. Të nesërmen, armiku habitet me sa po ndodhte. Para secilit armik kishte dalë një fytyrë e re e panjohur. Sidomos të ardhurit nga ana e Medinës me zhurma e klithje, i demoralizojnë krejt armiqtë, që dorëzohen psikologjikisht.

Halidi i hipën kalit dhe sulmon në qendër të armikut. Syri s’i sheh më asgjë. Vini re: ka vetëm dy muaj që është bërë mysliman; as diti gjë, as mësoi gjë dhe, në një kohë kaq të shkurtër, arriti këtë lartësim!…

Strategjia e tij zbatohet plotësisht; njerëzit që kishte vendosur pas, vijnë pa pushim, valë-valë. Armiku ishte frikësuar aq shumë, saqë tërheqjen e tij e pandeh për një taktikë lufte dhe, për pasojë, nuk merr guximin të vihet në ndjekje.

Unë mora si shembull Halidin. Ju shtojini këtij gjithë kapacitet e mëdha, kalifët që pas profetit do të qeverisnin botën, të ngjashmit me Amr b. As-in[6] të pranuar nga të gjithë si gjeni politik, komandantët ushtarakë ose ata që vraponin nga një shesh lufte në tjetrin, si ushtarë të gatshëm për të dhënë jetën; asketët e zhytur në devocion natën e luftëtarë të nesërmen, dhe mendoni: edhe ata qenë një nga një njerëz të porositur ashtu si edhe profeti, dhe do të pranonin konkretisht e do të shpallnin se qe e pamundur që dikush nga pasardhësit t’u ngjante atyre.

Ja pra, i Dërguari i Allahut (s.a.s.), këtë bashkësinë e tij, me të cilën erdhi nga bota tjetër këtu, dorë për dorë e krah për krahu, e trajtoi mbi të tjerët dhe i pati si trashëgimtarë të vërtetë.

Po ajo përmendore besnikërie nuk e kishte harruar pjesën tjetër të bashkësisë së tij. Ai njeri që nuk harronte as gurët e dheut që i kishin hapur gjirin, si do të mund të harronte bashkësinë, e cila edhe shekuj më vonë do ta kishte për nder të bëhej bashkësia e tij? Çdo të shtunë vizitonte Kuba-n, sepse ai ishte vendi që i kishte bërë konak për herë të parë. Kur ishte ndarë nga Meka, e para kishte qenë Kuba që i hapi zemrën e i tha: “Qëndro këtu, o i Dërguar i Allahut”! Edhe ai, duke shkuar çdo javë, paguante borxhin e asaj besnikërie. Edhe Uhudin e vizitonte në kohët që ishin bërë traditë dhe derdhte lotë për miqtë e tij, që preheshin në varrezat e atjeshme. Në vizitën e fundit kishte thënë: “Përshëndetja qoftë mbi vëllezërit e mi”! Pasuesit i kishin thënë: “A s’jemi ne vëllezërit e tu”? Kurse ai kishte urdhëruar: “Ata ende s’kanë ardhur! Ja, pra, ju jeni ata që ai i quajti atëherë vëllezërit e mi! Pasuesit qenë shokët e tij. Bashkë me të patën jetuar. Ata që erdhën më pas, që iu bindën pa e parë dhe që i vunë gjoksin çdo lloj vuajtjeje e shqetësimi, duke u përpjekur natë e ditë në interes të kauzës e që treguan në këtë mënyrë se qenë trashëgimtarë të kauzës profetike, vëllezërit e tij qenë. Sepse i Dërguari i Allahut, duke u dërguar përshëndetje, i kishte quajtur “vëllezërit e mi”. Ndoshta mes këtyre shprehjeve si diçka të posaçme kishte një kompliment të veçantë për anëtarët e bashkësisë së tij, që e pranojnë njeri-tjetrin për vëlla dhe e bëjnë simbol sakrifikimin për vëllanë. Duke bërë kompliment, duke treguar dinjitetin e tyre, duhet të sillen e të veprojnë brenda një vetëdijeje detyre që do t’u kishte hije. Kurse tablloja e kundërt e ndrydh çdo rast atë shpirt të madh.

Detyrën përkatëse që u shtroi koha, ata e çuan në vend me bindjen karakteristike për ta; kurse tani, ne na bie për ta çuar në vend të njëjtën detyrë me të njëjtën vetëdije…

 

[1] Në origjinal: Ummeti

[2] Në origjinal: Nefsi, nefsi

[3] Në origjinal: Ehl-i bejt (arab.)

[4] Në origjinal: As’habe (arab.) Shih në fund

[5] Emin (arab.) i qetë, i pafrikë, i besuar, i sigurt, i padyshimtë

[6] Amr. B As: shih në artikujt paraardhës