Me se provohemi në këtë botë? Prishja e bashkimit dhe unitetit, a është provë? A janë provuar sahabet me njëri-tjetrin?

Në një ajet Kur’anor, Zoti thotë kështu: “Ne i provuam një pjesë të tyre me pjesën tjetër!” (En’am, 6:53) Kjo do të thotë se njerëzit provohen edhe me njëri-tjetrin. Këtë çështje mund ta paraqesim në formën e disa pikave.

E para, nga mesi i njerëzve vjen një profet dhe bëhet shkak prove për njerëzit e tjerë. E njëjta gjë ndodhi edhe kur erdhi profeti Muhamed. Atë ditë, disa njerëz thanë kështu: “Ndërsa janë njerëz të shquar dhe të denjë për profetësi, si Mesud b. Urve në Taif dhe Velid b. Mugire në Mekë, si mund të bëhet profet një njeri i varfër dhe i vetmuar si jetimi i Ebu Talibit?

Pastaj, fisi Kurejsh, megjithëse është fisnik, sot nuk është fisi më i fuqishëm, kurse profeti duhet të vijë nga fisi më i fuqishëm në mënyrë që fisi të mund ta mbrojë!

Veçanërisht, si mund të thotë se është profet një njeri si ne që ha e pi dhe shëtit në treg? A nuk duhet të jetë ai një engjëll?”

Kurse për disa njerëz të tjerë, provimi vazhdon edhe sot. Ata thonë: “Si mund të jetë profet një njeri i martuar me nëntë gra?”

Fjalë si këto dhe të ngjashme bashkohen në të njëjtën pikë dhe njerëzit vihen në provë me njëri-tjetrin.

Qëllimi i ardhjes së njeriut në këtë botë është prova. Ai do të shoshitet shpesh, do të kalohet nëpër sitë dhe shpirtrat e pastër e të imtë do të veçohen nga shpirtrat e papastër e të trashë, margaritari do të veçohet nga qymyri, do të dalin në dukje njerëzit me përbërje djallëzore dhe njerëzit me përbërje engjëllore dhe kështu, do të vërtetohet qëllimi i themelimit të kësaj bote. Po të mos kishte një provë të tillë, njerëzit me shpirt të margaritartë nuk do të dalloheshin e veçoheshin nga njerëzit me shpirt të qymyrtë dhe që të gjithë do të mbeteshin në të njëjtin nivel. Sigurisht, po të mos ishte një provë e tillë, e vërteta e entitetit muhamedian kurrë nuk do të shkëlqente, nuk do të dilte në shesh dhe nuk do të vinte në gjendjen e një dielli që të merr sytë…

Duke i trajtuar njerëzit, Profeti i ka ngjasuar ata me mineralet. I dobishmi në injorancë është i dobishëm edhe në Islam, mjafton që ta ketë rrokur frymën e fesë. Islami i merr njerëzit dhe, për njëfarë kohe, i shkrin e u jep formë në potë. Pastaj duke i bashkuar dhe njësuar me shpirtrat e tyre, i bën që të arrijnë esencën e vet, me fjalë të tjera, veçorinë për të qenë pasqyra të së Vërtetës (Zotit) që ndodhet esencialisht në entitetin (përbërjen) e tyre, e kalon nga gjendja potenciale në gjendje kinetike, pra, praktike, të lëvizshme. Ndërkaq, struktura bazë e mineraleve e ruan gjithmonë veçorinë e vet, domethënë, ari mbetet ar, argjendi mbetet argjend dhe bakri mbetet bakër. Ndryshimi është te kthimi i mineralit në metal të pastër. Provat e pastrojnë njeriun nga lëndët e huaja dhe skorjet, duke i dhënë cilësinë më të lartë të kapacitetit të vet.

E dyta, djalli, duke i treguar të stolisura disa të këqija, mund t’i mashtrojë edhe njerëzit që s’besohet se mund të mashtrohen. Mes njerëzve të bërë vegla të djallit, disa herë mund të gjenden edhe njerëz të nivelit shumë të lartë përsa i përket strukturës së tyre moralo-shpirtërore. Janë shumë gjëra të fituara, të thjeshta por rrënuese, si paraqitja e të mirave si të pakëndshme e josimpatike, kurse i të këqijave si simpatike e të këndshme që i dedikohen shejtanit, djallit. Për këtë arsye i Zoti i Sheriatit i thotë djallit “myzejen”, stolisës i të këqijave për t’i treguar të bukura.

Veçanërisht, ndjenjën e konkurencës e nxisin edhe egoizmi dhe shpirtrat djallëzorë dhe ne provohemi me këtë. Madje, në qoftë se edhe një ndjenjë si zilia me kuptim të mirë e cila në fillim duket e pafajshme dhe i shtyn njerëzit në garë për shërbim, si përfundim, kthehet në ndjenjë konkurrence, këtu mund të themi se kemi të bëjmë me një provë.

Për shembull, përpjekjet dhe zelli i një personi si pretekst për orientimin e njerëzve në rrugën e drejtë, mund të jenë më rezultative se të dikujt tjetër. Po qe se personi me përpjekjet dhe zellin më pak rezultativ e ka zili atë me përpjekjet dhe zellin më shumë rezultativ, do të thotë se është duke kaluar një provë serioze.

Ndërsa në një ajet, duke iu drejtuar Profetit, Allahu i thotë “pa diskutim që ti i shtyn njerëzit në rrugë të drejtë” (Shu’ra, 42:52), në një ajet tjetër i thotë “ti nuk mund ta orientosh atë që dëshiron; është Allahu ai që e orienton atë që dëshiron” (Kasas, 28:56). Kjo do të thotë se, në fakt, është Allahu që i orienton, i drejton dhe shtyn njerëzit në rrugë të drejtë! Murshidi, mësuesi, hap rrugën e drejtë dhe, po u desh, e shndërron atë në një bulevard të gjerë, anash të cilit vendos drita dhe projektorë dhe, atëherë, njerëzit ecin nëpër atë rrugë pa u shmangur dhe e gjejnë të vërtetën. Ndërkaq, si përfundim, është vetëm në dorë të Allahut që të vendosë besimin në zemrat e tyre. Ajo që na është lënë neve dhe vullnetit tonë, është vetëm t’i themi dhe shpjegojmë gjërat, kurse realizimi i tyre i përket Allahut. Kështu, akti ynë është, në fund të fundit, i karakterit informativ dhe relativ.

Po kështu, nëse Zoti i jep dikujt fuqi shprehjeje dhe ai u bëhet në mënyrën më të mirë e të bukur interpret të vërtetave besimore dhe Kur’anore, kurse dikush tjetër, pikërisht për këtë, fillon të ushqejë zili duke thënë me mërzitje se “pse s’iu dha edhe atij e njëjta aftësi”, kjo është një tjetër provë dhe me fund të keq.

Të gjithë profetët janë të zgjedhur nga Zoti, por, siç shprehet ajeti që thotë “Ne i bëmë disa profetë eprorë ndaj disa të tjerëve”, Zoti i ka bërë disa profetë më të virtytshëm se të tjerët. Ka disa vlera që Zoti ua ka dhënë disa profetëve, që të tjerët nuk u afrohen atyre as te thembra në atë drejtim. Vetëm se virtyti profetik është i pakrahasueshëm me asnjë virtyt tjetër. Ndërkaq, vlerat dhe virtytet e posaçme të disa profetëve nuk e nënçmojnë kurrë profetësinë e profetëve të tjerë.

“Pse”-të që bartin kuptimin e ankesave dhe konkurencës që i përmendëm më sipër, mund t’i shtojmë edhe më tej. Pse unë nuk shërbej dot më shumë? Pse unë nuk mundem të ndihmoj më shumë materialisht? Pse mua s’ma dëgjojnë fjalën më shumë? etj. Në të vërtetë, secili prej këtyre janë goditje ndaj bashkimit dhe unitetit.

Zoti i shmang besimtarët nga “pse” të tilla dhe kërkon që të gjitha rrugët që çojnë në konflikt, të mbyllen qysh në krye të herës. Ajeti që fillon me fjalët “dhe mos u përçani” (Enfal, 8:46), e ndriçon këtë çështje pikë pas pike.

Ky ajet e porosit kështu shtresën besimtare:

“Kurrsesi të mos hyni në konflikte materiale ose morale-shpirtërore. Gjithmonë, duke menduar se mes jush ndodhen pika bashkimi të quajtura “fije bashkimi”, përpiquni të veproni bashkësisht. Mos bini në konflikt, edhe në qoftë pozitiv. Zilia dhe cmira të mos ju çojnë në konflikt. Ndryshe, zelli dhe të gjitha përpjekjet ju përfundojnë me fiasko, fuqia ju humbet.

Suksesi i përpjekjeve individuale mbetet në planin individual, kurse Zoti u jep sukses me mëshirën e tij të përgjithshme veprimeve të kryera në bashkim dhe unitet dhe, kështu, individi fiton mirësi sa për një bashkësi!”

Sigurisht, në kundërshtim me “veshjen e një pelerine suksesi” si individ si rezultat i adhurimeve individuale, adhurimet e përbashkëta, ngritja e përbashkët e duarve drejt Allahut, rrahja e përbashkët e zemrave, vuajtja e përbashkët e të njëjtës vuajtje dhe kërkimi nga Allahu i të njëjtës gjë, bëhen shkak që mbi krye të na vihet një kube e tillë e lumturisë hyjnore, të cilën e kemi krejtësisht të pamundur ta arrijmë të vetëm, si individë. Me veprime individuale, njeriu mund të bëhet shumë-shumë kryetar familjeje, por po qe se zemrat rrahin së bashku dhe individët ecin sup më sup në të njëjtën vijë, fuqia e rezultuar merr përmasa shtetërore. Në këtë kube të shëndoshë mbrohen qindra dhe qindra mijëra individë dhe, në një aspekt, çdo individ përfaqëson fuqinë e popullit apo kombit ku merr pjesë. Me këtë fuqi individi mbrohet edhe ndaj faktorëve të jashtëm. Po qe se individi shkëputet nga ky bashkim dhe unitet dhe tenton të bëjë një strehim dhe mbrojtje më vete, çadra hyjnore e gjerë sa një kube i merret nga dora duke e lënë vetëm me freskoren që ka në dorë. Pastaj shfaqet e vërteta “si të jeni, ashtu do të qeveriseni” dhe i gjithë populli apo kombi ha shpullën e kësaj të vërtete dhe tronditet.

Po qe se shoqëria është e shëndoshë dhe marrëdhëniet me Zotin i ka të fuqishme, atëherë, siç i pati thënë Profeti Ebu Bekrit në shpellë, “po qemë dy, Allahu është i treti me ne, po qemë tre, Allahu është i katërti, po qemë katër, Allahu është i pesti, etj.”, Allahu do të jetë me ne dhe Ai ka garantuar se do t’i ruajë dhe mbrojë miqtë!

Kur ne të veprojmë më vete, domethënë të mos i vëmë supet njëri-tjetrit qoftë sikur të jemi vetëm dy vetë, në atë masë privohemi nga favoret e posaçme të Zotit për bashkësinë. E thënë ndryshe, kurrë Zoti nuk do të bashkohet me ne si i treti, i katërti, etj. për të na mbështetur. E vetmja rrugë është që, duke u mbështetur mbi individë të shëndoshë, të ngrihet një shoqëri e shëndoshë të cilën Zoti do ta ruajë dhe mbrojë, do ta marrë nën mbrojtjen e Tij të posaçme, do ta grumbullojë nën kubenë e bujarisë së Tij dhe kështu, individët, duke shpëtuar prej një mundimi të tillë si përpjekja për t’u mbrojtur individualisht, do të sigurojnë një mbrojtje dhe siguri qiellore.

Sigurisht, bashkimi dhe formimi i bashkësive është një faktor me rëndësi dhe preteksti më i madh i suksesit hyjnor. Edhe sikur një individ të tërhiqet në vetmi ose në një majë mali për t’u falur pa pushim, të agjërojë, të dhurojë djathtas e majtas çdo gjë që i bie në dorë, të shkojë të bëjë haxh, ta fërkojë fytyrën te Guri i Zi duke derdhur lot, etj., prapë se prapë, favoret e Zotit për të do të mbeten në plan individual.

Por kur individi të vërë para vetes popullin ose kombin duke e zgjeruar zemrën në përmasat e një bashkësie apo kombi, edhe mëshira që ka për të ardhur do të jetë e atyre përmasave. Kështu, duke folur për profetin Ibrahim, Kur’ani thotë: “Ibrahimi ishte një ummet (bashkësi)” (Nahl, 6:120) dhe, Ibrahimin që e mbante përpjekjen të lartë, e pranon si një komb më vete.

Favori i Allahut për bashkësinë që do të formojnë njerëz kaq të lartë, do të jetë po aq i madh!

Përpjekja e besimtarëve është e lartë, por, përsëri, njerëzit nuk janë shumë të suksesshëm në provë. Llogaritë e vogla e vetjake, sado pa rëndësi të jenë, ndikojnë mbi ekuilibrin e përgjithshëm duke e prishur atë dhe çështje të thjeshta e pa vlerë parapëlqehen ndaj shkaqeve të bashkimit dhe unitetit të madh në respekt të Qabes. Dhe kjo jep si rezultat privimin nga mirësia hyjnore që mund të vijë çdo çast.

Të parët thoshin pak a shumë kështu: “Lartësimi bëhet detyrimisht në raport me mundimin dhe vuajtjen!” Ne mund të themi kështu duke e zgjeruar këtë ide: Çdo lloj suksesi material e moralo-shpirtëror dhe përparimi hap pas hapi është në përpjestim të drejtë me çdo lloj privimi dhe shqetësimi. Po, kushedi ç’heq fara gjersa ta nxjerrë kryet mbi tokë! Kjo është shumë e rëndësishme për të kuptuar përpjekjet dhe luftën për lindje, rilindje dhe ekzistencë!

Sa më shumë që Zoti ynë të na lartësojë me mirësitë dhe favoret e Tij, edhe provat para të cilave do të vihemi, do të na rëndohen. Po qe se Ai, me bujarinë e Tij, na fal mundësinë të bëhemi miq të Tij, kurrsesi s’duhet të pranojmë se këtë na e ka falur si rrjedhojë e ndonjë vlere tonën personale. Ajo që na bie ne, është t’i shohim të gjitha këto si favore të Allahut dhe ashtu t’i vlerësojmë. Të mirat dhe bukuritë vijnë e shkojnë e, duke kaluar këtej pari, vijnë edhe tek ne sepse ne jemi më nevojtarë se kushdo për to. Në të njëjtën kohë, ne s’mundemi t’i meritojmë ato mirësi e bukuri personalisht. Në asnjë mënyrë s’duhet të harrojmë se këto favore që na vijnë, që na zbresin mbi krye si shi i dendur dhe këto mirësi e mëshirëra që na bëjnë t’i ndjejmë gjer në palcë, na vijnë gjithmonë në emër të bashkësisë. Është krejt e pamundur dhe është krejt pa vend që dikush t’u dalë për zot këtyre!

E treta, edhe interesi material dhe sevdaja për përfitim pa mund është një nga provat në jetën e bashkësisë. Veçanërisht përfytjet mes politikanëve burojnë gjithë nga ky mendim negativ, rrënues dhe asgjësues. Për shkak se shumë vetë ia vënë syrin një posti apo pozite dhe se vrapojnë me një ambicje që s’ka të ngopur pas përfitimeve personale, shpeshherë marrëveshja kthehet në kontradiktë dhe bashkimi e uniteti, në copëtim. Prandaj, çdo punë e bërë dhe çdo sakrificë e treguar duhet bërë e treguar jo me mendim për të marrë shpërblimin ekuivalent të saj, por me dëshirën për të fituar pëlqimin e Zotit, gjë që, për mendimin tim, duhet të jetë rruga për ta fituar provën e interesave materiale që e shtyjnë shumicën në përfytje.

Meqë u pyet për provën në lidhje me bashkimin dhe unitetin, përgjigjja jonë pati këtë drejtim. Ndryshe, as mund të kufizohen në kuptim absolut me një numër të caktuar llojet dhe format e provave që mund t’i bien njeriut mbi krye, as mund t’i trajtojmë ato këtu një e nga një.

Në pyetje kërkohet të dihet edhe nëse sahabet u vunë në provë ndaj njëri-tjetrit. Dhe tani dëshiroj të qëndroj edhe mbi këtë specifikë.

Sahabet nuk mund të përjashtohen nga një provë e tillë. Ashtu siç zunë vend në radhët më të para të jetës moralo-shpirtërore, ata gjithashtu iu nënshtruan provës më të rëndë. Sidomos në periudhat e mëpasme, opinionet mbi administrimin dhe qeverisjen i bënë ata të përjetojnë provat më të rënda e të papërballueshme. Megjithëkëtë, pavarësisht nga pesha dhe ashpërsia e provës, sahabet kurrë s’hoqën dorë nga drejtësia. Edhe në kushtet kur shpata nuk mund të futej në mill, ata ditën që, me qetësinë më të madhe, të ktheheshin mbrapsht kur e patën kuptuar se s’kishin të drejtë.

Kur Hz. Aisheja doli para Hz. Aliut, sapo e kuptoi se vite më parë profeti kishte aluduar për të, diti të vendoste në çast se ç’duhej të bënte, i hipi devesë dhe u kthye mbrapsht.

Zubejr b. Avvam ishte një njeri trim e i guximshëm. Kishte qenë nëntë vjeç kur qe bërë musliman. I ungji e mbështillte me rrogoz, i vinte flakën dhe i kërkonte Zubejrit të kthehej nga feja, por ai, pavarësisht nga mundimet, kurrë s’qe kthyer dhe kurrë s’pati bërë lëshime në lidhje me fenë! Profeti pati thënë: “Çdo profet e ka pasur një dishepull, kurse dishepulli im është Zubejr b. Avvam!” Gjithashtu, Profeti pati tërhequr vëmendjen për trimërinë dhe guximin e Zubejrit.

Zubejri ishte djali i Safijes, hallës së Profetit. Një ditë, Zubejri shëtiste nëpër sokakët e Medines dorë për dore me një tjetër kushëri të Profetit, me djalin e xhaxhait dhe dhëndrrin, Aliun. Një çast dhe Profeti u gjend para dy të rinjve që e deshnin njëri-tjetrin kaq fort. S’dihet nëse aty apo më parë, Allahu i tregoi Profetit se si në të ardhmen këta dy të rinj do të dilnin para njëri-tjetrit si armiq. Profeti u afrua tek ata, i mori pranë dhe u tha duke iu drejtuar Zubejrit: “Zubejr, një ditë ti ke për të dalë si armik para Aliut, por atë ditë ti s’do të kesh të drejtë!”

Kaluan vite dhe Zubejri e harroi këtë fjalë. Në Siffin[1], ai i doli para Aliut si kundërshtar. Të dy i kishin zhveshur shpatat. Mu atë çast, Aliu i tha Zubejrit të zbriste nga kali se kishte për t’i thënë diçka. Zubejr b. Avvam zbriti nga kali. Aliu ia kujtoi bisedën dhe fjalët e Profetit vite më parë. Ajo ditë ishte dita për të cilën kishte paralajmëruar Profeti! Zubejri u hutua. Atij iu kujtuan fjalët e Profetit dhe menjëherë e futi shpatën në mill. Iu hodh në qafë Aliut dhe i kërkoi falje. Pastaj hipi në kalë dhe u largua nga fusha e luftës. Ndërkaq, një mizor fatkeq që i ishin errur sytë, e goditi pas shpine, e vrau, ia preu kokën dhe e çoi te Aliu. Krimineli priste një shpërblim të madh. Kur roja ia tregoi ç’kishte ngjarë, Aliu shpërtheu në dënesa dhe tha: “Po e shpall se katili i Zubejrit e ka vendin në xhehenem. Vendi i një njeriu që vret dishepullin e Profetit, mund të jetë vetëm në xhehenem!..” Aliu nuk fliste nga vetja. Këtë e kishte dëgjuar nga Profeti!

E shihni se edhe sahabet janë vënë në provë me njëri-tjetrin, por ata përfyteshin ose vriteshin me njëri-tjetrin vetëm në emër të së Vërtetës dhe, kur e kuptonin se s’kishin të drejtë, dinin të pajtoheshin e të bënin paqe!

Asnjëri nga sahabet s’e kritikoi kaderin, fatin e paracaktuar, nuk e fajësoi shokun dhe, kështu, nuk e dyfishoi fatkeqësinë. Kur Allahu i pati vënë në provë, ata, nën rrezet ndriçuese të Kur’anit, përdorën zgjuarsinë e shkëlqyer që u pati dhënë Zoti dhe u përpoqën ta gjenin se ç’ishte e drejtë.

Një herë, mes Ebu Bekrit dhe Omerit pati ndodhur një mosmarrëveshje e vogël. Omeri thotë një fjalë fyese ose, duke bërë një veprim që shprehte zemërim, shkon në shtëpi. Pastaj secili më vete fillojnë të mendojnë për mosmarrëveshjen e të dëshpërohen. Dhe secili niset të shkojë te Profeti për t’ia treguar ngjarjen. I pari shkon Ebu Bekri. Ai i thotë se mes tij dhe Omerit ka ndodhur një debat, se ia ka thyer zemrën Omerit dhe se për këtë është fajtor. Pa mbaruar mirë ai, hyn brenda Omeri që thotë të njëjtat gjëra. Pastaj, pasi do të dëgjonte çështjen, Profeti do t’ia tregonte gjithë botës se kush ishte Ebu Bekri dhe do të shprehej kështu: “Shokun tim ma lini mua! Vallahi, kur të gjithë më mohuat, ai më besoi dhe kur të gjithë më përzutë, ai ma hapi prehrin!”

Ajo që duam të theksojmë ne këtu, është e vërteta se që të dy sahabet, duke e fajësuar veten, e mbanin drejtësinë mbi gjithçka.

Hz. Aliu nuk ia dha besën Hz. Ebu Bekrit kur ky u bë kalif. Dhe kjo vazhdoi për gjashtë muaj me radhë. Mjedisi i vet i kërkonte Aliut me këmbëngulje t’i dilte për zot kalifatit dhe ta merrte në duart e veta. Pas një periudhe reflektimi prej gjashtë muajsh dhe pas vdekjes së të shoqes, Fatime, Aliu shkoi në faltore dhe mes shikimeve dhe prijes plot emocion të muslimanëve, tha kështu: “S’ia kam dhënë besën Ebu Bekrit ka gjashtë muaj jo për kundërshtim; po kështu, po vij tani jo nga frika, por sepse vetëm tani e kuptova se ai ka të drejtë dhe vendosa t’ia jap besën!”

Njeriu duhet të përulet para të drejtës dhe të vërtetës! Kështu thoshin njerëzit për Hz. Omerin, ai përulej para të drejtës dhe të vërtetës, sado të mendonte se kishte vetë të drejtë!

Omeri ishte kalif dhe po mbante hutbe. Duke iu drejtuar vajzave, prindërve dhe kujdestarëve të tyre, u thoshte se ishte e domosdoshme ta lehtësonin martesën. Sapo tha se “nuk ishte e drejtë të kërkonin shumë prikë nga djemtë” një grua plakë nga rreshtat e pasëm i bëri zë kështu: “O zëvendësi i të Dërguarit të Allahut! A po i thua këto si mendimin tënd, apo di ndonjë ajet ose hadith që s’e dimë ne dhe konkludon kështu?”

Omeri tha: “Jo! Po i them si mendimin tim!” Atëherë gruaja i tha: “Si e ndalon ti një gjë të lejuar nga Zoti?” Dhe lexoi një ajet: “Po qe se dëshironi ta lini një grua e të merrni një tjetër në vend të saj, mos ia merrni prapë ato që ia keni dhënë sikur t’i keni dhënë prikë me barrë!” (Nisa, 4:20) Dhe vazhdoi: “Domethënë se gruaja e ka të lejuar të marrë prikë me barrë!”

Kalifi Omer e dëgjoi gruan me respekt. Në të vërtetë, Omeri nuk këshillonte ndonjë gjë të keqe, por ai ishte aq i ndjeshëm dhe korrekt, saqë i thoshte vetes: “O Omer, ti nuk e njeh fenë as sa një grua plakë!” A e njihte apo s’e njihte Omeri fenë, është tjetër gjë, por kryesore ishte se, edhe nëse fjalët e tij ishin një këshillë e dhënë me qëllim të mirë dhe ishin shprehur në një mënyrë të hapur për interpretim, ai, në vend që të përpiqej për ta mbrojtur veten, e pranonte menjëherë se gruaja kishte të drejtë!

Punët e mëdha, çështjet e mëdha janë realizuar dhe zgjidhur gjithmonë nga njerëz të të njëjtave përmasa. Neve do të na lindë mundësia për të arritur suksesin që presim nga Zoti, në po atë masë sa ç’i dalim për zot shpirtit të sahabeve.

Nëse një kohë të vërtetat e larta, idetë e larta u përballuan nga njerëz të fuqishëm si sahabet, është absurde dhe e pavend të presësh që në një kohë tjetër të përballohen nga njerëz të dobët. Prandaj, në mendësinë e respektimit të së drejtës dhe në vetëdijen e bashkimit dhe unitetit, ne duhet të jemi si sahabet që armiqtë ta shohin se i kanë dyert të mbyllura gjer në fund dhe, ndërsa ne të entuziazmohemi plot shpresë, ata ta hanë veten nga marazi. Dhe kjo është e mundur vetëm duke e braktisur egoizmin dhe duke e dhënë veten pas të drejtës dhe të vërtetës. Kjo është edhe rruga që shkon drejt bashkimit dhe unitetit dhe që kalon përmes këtij mendimi!

[1] Siffin është emri i një fushe në anë të djathtë të Eufratit, ku është zhvilluar beteja e famshme mes Aliut dhe Muavijes.